მამაჩემი

(ძვლამდე ჩასული ტკივილის მბავი)

დღეს დავინახე მამაჩემი. გამხდარი, მხრებში ძლიერ მოხრილი, ხელები მძიმედ ჩამოყრილი, ჩამოშვებული... თავდახრილი მიდიოდა ქუჩაში მარტო... რა გზა გადაჭრა. შეისვენა. სული მოითქვა. (აკი აწუხებს მას ფილტვები). დაბალ სკამზე დაჯდა. სიგარეტი ამოიღო. გააბოლა. სივრცეს გაჰხედა ნაღვლიანად. თვალები ძირს დაჰხარა. ფიქრს მიეცა. არადა, ექიმმა თქვა, არ შეიძლებაო მისთვის მოწევა. ხეს ამოვაფარე, არ დამინახოს მეთქი, არ მინდოდა სცოდნოდა, რომ მე ვიცი, ისევ ეწევა მამა. მე დავფარე მამის "ცოდვა". მაგრამ მე მაინც ვარ თითქოს ქამი. მამაჩემი კი რაღაცით ჰგავს ძლიერ ნოეს, თუნდაც, რომ უყვარს ღვინის დალევა. მხოლოდ ესაა, არ გამოარჩია ღმერთმა იგი. ხესთან ვიდექი, რომ გამახსენდა ჩემს ბავშვობაში ბახმაროში ვიყავით ერთხელ. კვარი უნდა გვეშოვა მე და მამას საღამოს ცეცხლის დასანთებად. ტყეში წავედით. და მამა უცებ თვალს მიეფარა... დამემალა... იქ, სადღაც ტყეში... ამ დროს, უეცრად, რომელიღაც ხიდან ყვავები აფრინდენ მოულოდნელად და მე შიშისაგან გულშეკუმშულს მინდოდა მისთვის დამეძახა და მეყვირა... მინდოდა მამა მეხმო. მამიკო, ჩემი მამიკონა, მამა! გავიხედე და გვერდით არა დგას?! ბედნიერი ვიყავი მაშინ! და ახლა ვხედავ. თითქოს ისევ იმ კაცს. იგივე ხმა. მიმოხვრა. გამოხედვა. სიარული. მხრები. ხელები. იგივე ხელები მამის! არც ჭაღარა შერევია ჯერ იმდენად... მაგრამ იცით მე... მე თვალებში ვეღარ ვუყურებ მამას. გაწყდა. თითქოს რაღაც გაწყდა ჩვენს შორის. და ჩვენ ვერ ვხედავთ ურთიერთას. იგი ყოველთვის მაღალი იყო ჩემზე და მე მგონია, რომ ვერასოდეს ავწვდები მამას, რომ თვალებში ჩავხედო. ო, რაღაც გაწყდა უსიკვდილოდ. ეს მაშინ იყო, დიდი ხნის წინ... თითქოს ვიზრდები მე მის წინაშე და ის კი, ო, ის პატარავდება! არა, ჩემ თვალში კიარა, ისე... ჩემთვის ის ისე მაღალია. ისე. ისე! გინახავთ თუ არ დამარცხებული მეომრები როგორ მიდიან ისე თავიანთ ოჯახებში, რომ ხმის გაღების სურვილიც არ აქვთ... და არათუ თავის აწევის... ღმერთო, ო, ღმერთო, რთული ყოფილა იცი ყოფნა! ხოლო ამას წინ ავად რომ გახდა მე მივდიოდი სახლში საღამოობით და ბუხრის ცეცხლთან ვთბებოდით ორნი. მაგრამ იცით ეს... ეს რაღაც სულ სხვა სითბო იყო. არა ის, შიგნით რომ აღწევს. ხელები თბებოდნენ მხოლოდ, ხელები, მაგრამ... გული. ოჰ, გული! და ახლა ეს კაცი, მამაჩემი, ვისშიაც მე ვარ და ვიყავი, დაბადებამდე, როგორც შვილი, და ვინც არის ჩემში, როგორც მამა, ასე უცხო და მიუწვდომელი არის ჩემთვის... ვხედავ და მეწვის, რაღაც შიგნით, რატომ არ შემიძლია მივიდე მასთან?! რატომ, ო, რატომ არ შემიძლია მოვეფერო, თუნდაც ერთი სანუგეშო სიტყვა ვუთხრა მას?! მაგრამ რა?! მაგრამ რა?! დედა ხომ... დედა უცხოეთშია... რატომ თიშავს მანძილი ასე ორ ადამიანს?! ან სულაც იქნებ ჩვენს დაშორებას და ვერ გაგებას ვაბრალებთ მანძილს?! საავადმყოფოში რომ ვიწექით მე მეგონა, რომ ეს ბოლო იყო. ბოლო დღეები მისი სიცოცხლის. მე მეშინოდა. ახლა კი, ვხედავ, გაჯანსაღებულს ერთის შეხედვით, სამსახურიც იშოვა, იცით... მაგრამ მამა ის კაცი აღარ არის. გატყდა. ო, რაღაც გატყდა, იქ, მის საყრდენში, ხერხემალში! თქვენ თუ გინახავთ როგორ ეცემიან მოჭრილი ხეები სპეტაკ თოვლში?! და მეშინია მე და ვფიქრობ: რატომ. რატომ არ ასწევს მამა თავს?! არ ასწევს თავს და არ შემომხედავს, არ დამიძახებს, მე რომ მისვლა არ შემიძლია! თუმცა კი მინდა... მივდივარ, თითქოს უკან ვრჩები... ფეხები მეკეცება. მტკივა რაღაც, მიუწვდომელი თავად ჩემში... ო, მაცხოვარი აქ რომ იყოს, ჩემი ქალაქის მტვრიან ქუჩებში ისე რომ დადიოდეს, როგორც ერთ დროს პალესტინაში, როგორ გგონიათ არ განკურნავდა ის მამაჩემს?! ეტყოდა: მე აღვადგინე შენი გული ფერფლისაგან. მაგრამ, ო, ასე რამ დაგწვა გული?! რამ, რამ მოგკვეთა ეგ მუხლები, ასე, ასე რომ დაცემულიყავ?! და იცით, მამა მიუგებდა, რომ არ შეუძლია მას ამ მძიმე ჯვარის ტარება და მარცხდება... რომ ის არ არის გოლგოთისაკენ აღმავალი სვიმეონ კვირინელი. მე ვიცი, სადღაც, კოცონთან, ღამით, როდესაც დაიძინებდნენ მოციქულები, ატირდებოდა მაცხოვარი... ატირდებოდა მამაჩემზე. მამაშენზე. ყველა მამაზე, რომლებიც ასე შორს არიან თავიანთი ოჯახებისგან! და იქნებ, იქნებ ჭაღარაც შეერეოდა მას, მაცხოვარს, წუხილისა და ტკივილისგან... ის კი, მამაჩემი, ჭაღარის გარეშე თითქო მოხუცი, ის ახლა დგას, სადღაც ნაცრისფერ სიშორეში თვალებდახრილი, სევდიანი, და დაწყვეტილ ნერვებს, დამჭკნარ ფილტვებს, დაფერფლილ გულს და ჩამქრალ თვალებს ჩემი ქალაქის გამტვერილ გზაზე დაატარებს. წინ და უკან. წინ და უკან. ასე უცნობი და მახლობელი. მამაჩემი.