თეთრი უდაბნოს ქვიშა

იმ ამბავზე , რომელზეც ვაპირებ რომ გიამბოთ , მეტად უცნაურია .არა , შესაძლოა იფიქრით რაებს ჩმახავსო , სად გაგონილა ასეთი რაღაცო, მაგრამ დამიჯერეთ, ეს ყველაფერი რეალურია და დაბეჯითებით შემიძლია გითხრათ , რომ ნამდვილად არსებობს . ამ ამბის დაწერას საერთოდ არ ვაპირებდი , მაგრამ შინაგანი მოზღვავებული ვნებათაღელვა არ მასვენებს , არ მძალუძს ჩავეპოტინო და საკუთრად გავიხადო ის  , გამოვამწყვდიო და სამუდამოდ დავივიწყო . არა , მე ამას ვერ შევძლებ , რადგან დაუოკებელი ძალა მიბიძგებს გადმოგცეთ ეს ყოველივე და იმედი მაქვს, შევძლებ კიდეც, სრულყოფილად გავაცოცხლო ის კადრები , რომლებიც ამ ამბის შემდეგ  ღრმად ჩამებეჭდა და რომლებიც შეუძლებელია დავივიწყო . ასე რომ , მე მოგიყვებით ამბავს , მეტად უცნაურსა და ამავე დროს საკმაოდ ნაცნობსაც .
         
                                                                                                                                                                        1

 შუაღამისას შეშინებულმა , ათრთოლებულმა გავიღძე . წამით ვერ გავაანალიზე რა ხდებოდა ჩემს თავს.  ადუღებულს , ოფლში გაწურულს , ერთიანად დამსველებოდა მაისური . ცხდელოდა , ვიწვოდი და ვერ ვსუნთქავდი . შემაწუხებლად მიწუოდა ყურები და ხახაგამშრალი, პირდაფჩენილი ვიყურებოდი . შემდეგ გონს მოვედი , გამოვედი ძილბურანიდან , ნელა წამოვჯექი , ერთხანს გაშეშებული  ვაკვირდებოდი გარენათურებს , რომლებიც უმოწყალოდ უჭახუნებდნენ ნამძინარევ თვალებს . ვცადე სიზმარი გამეხსენებინა , მაგრამ ამაოდ , ერთი კადრიც არ ამომიტივტივდა გონებაში , რომ იქნებ , ნაწილობრივ მანც აღმედგინა ნანახი , რომელმაც აღმაშფოთა და შემაძრწოლა , მაგრამ უბედურება ისაა , რომ ვერ ვიხსენებ, რა იყო ეს; იქნებ უბრალოდ ცუდი სიზმარი , მაგრამ , არა, არა , სიზმარი არ იქნებოდა  ან იქნებ იყო კიდეც ,რას გაიგებ , ამაზე წუხილით თავს ნამდვილად ვერ დავიტანჯავ , ასე რომ , შევწყვიტე ამაზე ფიქრი , ავდექი , ავიღე ფარაპროჟექტორი და დავიწყე ტანსაცმლის ძებნა . ხო მართლა, ამ ოთახში ელექტოროგაყვანილობა არაა , ეს სახლი კომფორტით ნამდვილად ვერ დაიკვეხნის . სწრაფად ჩავიცვი და გავედი დერეფანში , აქ კიდევ რამდენიმე კარია ,  ხის კარები  , თუმცა მათ უკან არავინაა , არავინ ცხოვრობს და ,ალბათ, არც არავინ იცხოვრებს ასეთ პირობებში , რაც შემეხება მე , რას ვიზამ , ვალდებული ვარ დროებით ავიტანო ეს ყოველივე. სამწუხაროდ სინათლე არც დერეფანშია , თუმცა გარედან აქაც შემოდის სინათლე , მთვარიან რამეს ხომ მთლიანად ანათებს დერეფანს , ერთი განახათ,  რა საამოა ამის ხილვა , როგორ კიაფობს მთვარე მოწმენდილ ცაზე , როგორ ეთამაშება ფანჯრის რაფას , როგორ ასხივებს მაცოცლებელ ძალას , ეს საამო წუთი , სამწუხაროდ დიდხანს ვერ გრძლედება , რადგან შემდეგ,  კვლავ სრული სიბნელეა და მხოლოდ ლამპიონთა შორეული ათინათით ვსაზრდოობ .  დერეფანში გამოსულს ,უცბათ, ჟრუანტელმა დამიარა. ავიბურძგლე, ავიჯაგრე  და ტუჩების ცახცახით დავუყევი კიბეს , რომელიც ქვემოთ , მისაღებში ჩადიოდა . მისაღებიც მიყუჩებული და ჩაბნელებული იყო . შეიძლება მკითხოთ სადღაა სინათლე. მე კი გეტყვით , რომ სინათლე სახლში არაა . იგი მხოლოდ ფარდულშია .  სადაც შეშას ვჩეხ ხოლმე ზამთრობით . თუმცა , მანდაც არ კაშკაშებს ; ერთი მომცრო ნათურაა დაკიდებული ფარდულის შუაში , მაგრამ მთლიან ფარდულს მაინც ვერ ყოფნის მისი კიაფი . მისაღები უზარმაზარია , უკიდეგანოა . მიუხედავათ ამ სიდიდისა აქ  ბევრი არაფერია , მხოლოდ ორიოდე სავარძელი , ერთი ყავის მაგიდა და სურათია , რომელიც განსაკუთრებით მიყვარს ,  რაც თავი მახსოვს ჭირსა თუ დარდში , სიცილსა თუ კისკისში , სულ ჩემთანაა , მისი შეხედვა  მიბედნიერებს სიცოცხლეს . მთვარიან ღამეს ,როცა შევხედავ ,ვხედავ მწყემსთა მოცისკროვნე თვალებს .  თეთრად შემოსილებს მხოლოდ თვალები უჩანთ , ოკეანესავით უსასრულობა აღიბეჭდება  მათში . მწყემსების უკან კი თორმეტიოდე ცხვარია , ყველა სხვადასხა ფერისაა , არც ერთი მათგანი არაა მსგავსი . ხოლო, მათ უკან  უკიდეგანო , თეთრი ქვიშით დაფარული უსასრულობაა , დაულეველი ქვიშა კი ლამაზად ციმციმებს. მზის სხივებით  გახლისებული , ცქმუტავს , დახტის და ვერ ისვენებს ერთ ადგილას, რადგან ცოცხალია , ის გრძნობს ამას ,  თითქოს მწყემსებიც გრძნობენ   ქვიშის სიცხოველეს  და ფაქიზად  დაიარებიან განფენილ სივრცეში . ცა კი მოწმენდილი და უღრუბლოა , თითქოს ისიც ბედნიერია , გახალისებული კი მშვიდად , უდრტვინელად დაჰყურებს მოუსვენარ ,თეთრნაბადგადაფარებულ ქვიშას. 
   კიბის ბოლოს საფეხურსაც ჩავამთავრე და გაყრუებულ სიჩუმეს შევუერთდი .  არ ვიცდი , რა მექნა ,  ისევ ვცახცახებდი ,  აქეთ-იქით დაბნეული ვიყურებოდი. გადავწყვიტე ბაღში გავსულიყავი , სუფთა ჰაერი დამიამებდა სულს , დამამშვიდებდა , ცივი სიო ამითამაშდებოდა გახურებულ სახეზე .  ბაღი ულამაზესია , ათასნაირი ფერის ყვავილი შეხამებულა ერთმანეთთან და ყოველჯერზე  დაუვიწყარ სამყაროში გადამისვროდა ხოლმე  , მაგრამ არა იმდროს . თითქოს  ყვავილების მოელვარე , მოკისკისე ფერები წყვდიადს შთაუნთქავს და მხოლოდ შავიღა გაუმეფებია . ხეებიცაა ბაღში:  ალუბლის , ბროწეულის და  მუხის , თუმცა ნერგებია ჯერ , ჯერ უნდა გაიზარდნონ , ჯერ პატარები არიან . მაგრამ , არის ერთი,  ვეებერთელა კაკალი , ცამდე აწვდილი ტოტებით , სქელი მერქანითა და ღონიერი ფესვებით მოსჭიდებია მიწას . ვერც ქარი , ვერც გრიგალი  და ვერენაირი ვერ სძრავს ადგილიდან  დადამიწის გულამდე ჩაფესვილ ხეს. გადავწყვიტე მივსულიყავი მასთან , ჩამოვმჯდარიყავი,  სული მომეთქვა და  დამეწყნარებინა აწუებული თავი . ბუნდოვნად გადავდგი ნაბიჯი და ცდილობდი დანამულ მიწაზე ფეხი არ დამცდენოდა . მასთან მივედი და ქვემოდან ავხედე ატოტვილ ,ვეებერთელა კაკალს . ხელები შემოვხვიე მას ,ვიგრძენი  მისი გულის ფერთქვა . ხის  გულის წადილიც ჩამესმა და ვიგრძენი მის გასაჭირიც . რაღაც აფორიაქებდა , არ ასვენებდა  , მეჩურჩულებოდა , რაღაცას მეუბნებოდა გაურკვევლად , თითქმის არაფერი მესმოდა ერთი სიტყვის გარდა :  პოჰ !........ . დუდნებდა კაკალი . მისი ცივი მერქანი აღაჟღაჟებულ ყურებს საამოდ ედებოდა . მესმოდა, როგორ ადი-ჩამოდიოდა მაცოცხლებელი , ანკარა წყალი. წყალი  ჩუხჩუხებდა  , თითქოს კისკისებდა კიდეც, რაღაც უხაროდა მასაც , მაგრამ კაკალმა , ნაღვლიანად ამოიხვნეშა და უიმედოდ დადუმდა . 
                                                                                                                                                             2

ხეს შეშფოთებულმა მოვგლიჯე ხელები . გაფითრებული შევყურებდი მის ბებერ, გათოშილ  მერქანს . უძრავად ვიდექი , გახევებულის ცნობიერი დამებინდა და აზრები , გაუცნობიერებლად დათამაშობდნენ . სიცარიელეში  ვუსმენდი მათ ბაასს, ერთმანეთს ემასლაათებოდნენ და მე აინუნშიც არ მაგდებდნენ. თითქოს  უცხოთა საუბარს შევეყარე , ყველას საკუთარი ხმის ტემბრი , მანერა და სიცილიც კი სხავდასხვა ჰქონდათ. კაკლის ძირას მომინდა დაჯდომა , მაგრამ  არა, იქნებ სახლში შევსულიყავი, ჩავწოლილიყავი ლოგინში და დამევიწყებინა ეს ყველაფერი .- ალბათ მეჩვენება,  და ხო,ხო , გადავიღალე , ცხადია ,  გადავიღალე . უცბათ ცნობიერი დამიბრუნდა .  გამოვეცალე  ბებერ , მერქანდაკოჟრილ კაკალს, ნამიან  ხასხასა მწვანე ბალახზე ფეხშიშველი  მივდიოდი . ვგრძნობდი როგორ ეხებოდა ფეხის გულებს საამო ციგრილე , როგორ მამშვიდებდა  , ღიმილს მგვრიდა სახეზე. კართან მივედი , მაგრამ არ შევსულვარ ,  თითქოს კაკალი მეძახის : ,, პოჰ , პოჰ , სადა ხარ ? ‘’ . 
უკან მივიხედე და გავშეშდი - ღია ცისფერი და მწვანე ნათება ასხივებდა ხის ტოტებიდან , მისი კიაფი თვალებს მიცისკროვნებდა . მამხიარულებდა  ულამაზეს ფერთა ჰარმონიული შეთანადებაა . საოცრად გალაღებული კაკალი ჩაბნელებულ არემაეს აცოცხლებდა , ასხვაფერებდა და სიყვარულის ნამცეცს აწვეთებდა სასოწარკვეთილ გულს. თავალზეხელაფარებული მივიწევდი მისკენ , ცოტა ვუფრთხოდი ,  იქნებ რა იყო , არ ვიცოდი . არ მომკლას, არა, არა, არ მომკლავს , ეს არა , არა მგონია . და შიშით მივუახლოვდი გასხივოსნებულ კაკალს. მასთან მივედი , პირისპირ დავეყუდე და შევატყვე , რომ მწვანესა და ცისფერს ყვითელიც შეჰპარვია . თითქოს მცირედით , მაგრამ მკაფიოდ დავინახე , თუ როგორ შთანთავდა ნელ-ნელა ამ უმშვენიერესებს . უკვე ნახევარი სინათლე ყვითელად იქცა  და უფრო და უფრო ფართოვდება . ამან შემაშინა, უკანმოუხედავად  გამოვიქეცი სახლისკენ და გზადაგზა დავენარცხე კიდეც  ნამიან ბალახზე . თავქუდმოგლეჯილი შევჯლაგუნდი სახლში და  რკინის კარი მაგრად , ღონივრად მოვაჯახუნე .  ფარდები ჩამოვაფარე და ოთახისკენ წავედი . ამ დროს , უეცრად, საზარელი მონსტრის ბღავილი შემომესმა . ეს ხმა , ვიცოდი საიდანაც იყო . ამ სახლს უზარმაზარი სარდაფიც აქვს . რომელშიც , უცნაური , უსხეულო ცხოველია გამომწყვდეული . იგი ყეფს , ღრიელებს და წყევლა - კრულვას აფრქვევს. ამან უფრო შემზარა . არ ვიცოდი  ეს არსება აქ რამ გააჩინა , რაც თავი მახსოვდა სულ აქ იყო  , ამ სარდაფში , თუმცა ერთხელაც არ შევხვედრივარ  . მისი აღწერაც კი  გაგონილი ხმებით ჩამომიყალიბდა , როგორც უგვანი , ზღვა ენერგიის ურჩხული , გამაცამტვერებელი , მაგრამ იგი სადაფშია, აქ ვერ ამოვა და საფრთხეს ვერ მომაყენებს . კარგი , იყოს იქ , მთავარი იყო არაფერი ევნო. ფიქრებიდან გამოვფხიზლდი ვიგრძენი თუ როგორ მოიცვა მთლიანი ხე ყვითელმა ფერმა . სწორედ ამ დროს , კიბისკენ მიმავალმა თვალი მოვკარი ჩემს მწყემსებს . თვალები მათაც ყვითლად უელავდათ და თითქოს შუბლიც შეუჭმუხნავთ , ქვიშაც ყვითლად შეღებილიყო და ჩვეულებრივ , ყვითელი ნაბადი გადაეფარა .  ცაც გაყვითლად, უგვანოდ იყო , მზე კი ყავისფრად დამუქდა .ამ სურათს მივაჩერდი და დავინახე ,  როგორ მოიხსნა შეფუთნილი სახე ერთ - ერთმა მათგანმა .  დავინახე , თუ როგორ ამოძრავებდა ბაგეებს , ჩურჩულებდა . მივუახლოვდი სურათს  და უკვე გარკვევით მესმოდა მისი ბრძანება .
-	პოჰ , პოჰ , სადა ხარ ? . და ერთიანად აორთქლდა , თითქოს არც არასდროს უარსებია .  გავოგნდი .დანარჩენებმაც მოიხსნეს გაყავისფრებული სახვევები და ერთხმად მითხრეს . - პოჰ , წამოდი , წაგიყვანთ !
მე უკან გავიხედე  , ოთახი დაცარიელებულიყო , აღარც კიბე იყო ზემოთ ასასვლელად და აღარც ორიოდე სავარძელი , კარიც გამქრალა , რკინის  უზარმაზარი კარი .  ყვითელი სინათლეც გამქრალა და  სრულ სიბნელეში , ისევ გარედან, ოდნავ მოკიაფობდა ლამპიონთა სინათლე . ისევ მოვიწადინე მწყემსების ნახვა , მაგრამ ისინი იქ აღარ დამხვდნენ . მხოლოდ ქვიშა , თეთრი ქვიშა  და სივრცეა უსასრულობა იყო . ხელს მოვკიდე ამ სურათს და ვიგრძენი  ქვიშის სიმხურვალე . მისი ვარდის სურნელი და სიფაფუკე  . და უცბად მოვშორდი , უკან დავიხიე , არ ვიცოდი , იქნებ არც ღირდა , მაგრამ მესმოდა როგორ მეძახდნენ - ,,პოჰ, პოჰ, სადა ხარ ? ,  წამოდი ჩვენთან . 
  მუცელი მეწვოდა  ნერვიულობისგან , ნელ- ნელა მივუახლოვდი ისევ , ხელი გავიწვდინე და სურათმა თვალისდახამხამებაში მშთანთქა . წამიერი სიბნელე და შემდეგ ჩემს თვალწინ გადაიშლება ულამაზესი ფერები . ეს ფერები ბრუნავდა და ტრიალებდა ჩემს გარშემო . თითქოს მილიარდფეროვან ქარბორბალაში ვყოფილიყავი გამომწყვდეული  , მაგრამ გაქცევა არ მინდოდა , მსურდა  აქ ვყოფილიყავი , ამ სიწყნარეში  ამ სილაღეში . თვალები დავხუჭე  და  ვიგრძენი მიწა ხელისგულებზე , ბალახის წვერები , თვალი გავახილე  და გაკაშკაშებულ , ნათელ ცას შევხედე  . ხის ძირში ვიწექი , ზუგზე , მოდუნებული . შევხედე და ვიცანი , ეს ჩემი კაკალი იყო , როგორი საამო ჩრდილი ჰქონდა  , სუფთა ჰაერზე გატრუნული ვიწექი და არ მინდოდა  ადგომა. უცბათ გამახსენდა მომხდარი , იქნებ სიზმარი იყო  ან იქნებ არც.. . სიჩუმეში ჩიტების ჭიკჭიკი ისმოდა  , თეთრ , მოწმენდილ ცაზე ღრუბელიც არ ჭაჭანებდა. ვიგრძენი  როგორ შემომხვია ხემ ფესვები , როგორ დამაკრო მიწას , არ სურდა გაშვება ,სურდა  მასთან ვყოფილიყავი. ღონიერი ფესვებით ჩამიხუტა და  მითხრა - ,, პოჰ , პოჰ , შენ აქ ხარ , ჩემთან  ხარ , არ გაგიშვებ , ამჯერად აღარ ‘’ . თვალები დავხუჭე განაბულმა და უცბათ, მხურვალე ქვიშა ვიგრძენი ხელებში , შეშინებულმა გავახილე თვალები , მწყემსები დამყურებენ თავზე. ზუსტად ისეთნი იყვნენ , როგორიც სურათში , მანამდე ..  ერთ-ერთმა ხელი გამომიწოდა და წამომაყენა , ტანსაცმელი დამიბერტყა  , მხარზე ხელი დამადო და მითხრა - ,, კეთილი იყოს შენი დაბრუნება პოჰ თეთრი ქვიშის უდაბნოში’’   და გულში ჩამიკრა , შემომეხვია და ბედნიერმა მითხრა : ,, აქამდე სად იყავ პოჰ, აქამდე სად დაიარებოდი ?! ‘’ . შემდეგ წინ წაგვიძღვა  , ნელა მივდიოდით , მთლ დღეს ვიარეთ , მზე არათუ ცხელი , არამედ საამოთაც კი მიკაშკაშებდა სახეზე . საღამოს , როდესაც მზე  ესვენებოდა მივადექით სასურველ ადგილს . ეს იყო ტაძარი ,მეტად უცნაური ფორმისა . იგი გლუვი იყო  და ფორმას იცვლიდა წამდაუწუმ . არნახული ფერი ჰქონდა , მაგრამ უფრო მომწვანო-მოლურჯო დაჰკრავდა . .წინამძღოლი იქვე  შეჩერდა  . მიხმო თავისთან და მითხრა - ,, მოვედით პოჰ , ახლა შენ იცი .’’ და ჩამიკრა კვლავ გულში , ერთხანს ასე ვიყავი , მეც ვეხუტებოდი . შემდეგ,  შევხედე მის  გაცისკროვნებულ თვალებს და ღიმილი ამითამაშდა სახეზე .  მან დაიძახა : ,, და აი ახლა ,  ძმაო  , დროა გავიყაროთ , ჩვენ მწყემსები ვართ და კიდევ ბევრი გვაქვს გასაკეთებელი . შენ კი  პოჰ , არ დაივიწყო , არ დაივიწყო მწყემსები . კიდევ ერთხელ გადამეხვია და შემდეგ თქვა : ,, აბა , ძმებო , გავსწიოთ ‘’.  მიტრიალდა და ტაატით დამშორდა , მწყემსებიც გაჰყვნენ და სულ ცოტა ხანში ჰორიზონტს გასცდნენ . მე კი შევტრიალდი და  და ავხდედე ტაძარს , უზარმაზარს , და გლუვკედლიანს . შიგნით შევედი და რა დავინახე !  ტაძრის შუაგულში  , მხოლოდ ერთი ,  ვეებერთელა თეთრი ქვა  მიწაზე იდო.  . მან დამიძახა და  მეც წავედი მისკენ . ვგრძნობდი ბედნიერების წამს ,  რომელიც   გულში მეღვრებოდა  . და აი მივედი ქვასთან . ხელში ავიღე  ფაფუკი , ფართო ნათება და ჩავიკარი გულში  , თვალები დავხუჭე . მსურდა შემეგრძნო  მთლი ძალით.  ამ დროს  კი ვიგრძენი თუ როგრო შევიდა გულში , როგორო გამიგრილა გულ- მუცელი და როგორო  აიტანა სიგრილე  თავში . თვალი გავახილე და  კმაყოფილმა ამოვისუნთქე . ტაძრის ბოლოში კარი იყო , მისკენ წავედი მისი მწვანე ფერი მაბედნიერებდა . სახელურს ჩავავლე ხელი ,  გადავატრიალე მარცხნიც და შევაღე კარი . დავინახე ჩემი მისაღები ოთახი ,  ისევ ისეთი როგოროც უწინარე: ორი სავარძლით ,კიბითა და სურათით . შიგნით შევედი , სავარძელზე ჩამოვჯექი და  ბედნიერმა მწყემსებს შევხედე .ისინი ისევ იმ ადგილას , ისევ ისე იდგნენ . და შორს,  ბედნიერი სახეებით,  გაცისკროვნებული  თვალებით ,  გახარებულნი ცას გაჰყურებდნენ. 

  
 არ ვიცი , რამდენად დაიჯერეთ მონათხრობი , მაგრამ ეს , ჩემმა უძვირფასესმა მეგობარმა მიამბო , ისე გაცოცხლებულად , რომ აფორიაქებუმა ვეღარ მოვითმინე და ჩემი ვნებათაღელვაც გაგიზიარეთ . ვინ იცის ,  იქნებ ერთ დღეს ,  უდაბნოს თეთრ ქვიშაზე გაიღვიძოთ  და მწყემსის გამოწვდენილ ხელს მადლიერად  ჩაებღაუჭოთ .