პლაცებოს ეფექტი

მამას

ამ ლექსის დაწერა
ერთიოდე კვირის წინ გადავწყვიტე, მამაჩემო,
შენი გამოგზავნილი, გაძეძგილი თურქული ჩანთა
რომ ამქონდა სახლში და მესამე სართულზე,
შესვენებისას, წიხლი რომ ჩავარტყი გაბრაზებულმა, - აი, მაშინ
გადავწყვიტე, რადგან ისე მეტკინა,
თითქოს შენთვის ჩამერტყას,
რა უფლება მქონდა მე - ზარმაცს და უქნარას,
ჩამერტყა შენი ნაჯაფით სავსე ჩანთისთვის?!
მინდა გელაპარაკო, რადგან, მგონი, მე და შენ
გულახდილად არასდროს გვისაუბრია.
მერე რა, რომ ასეთი "ნაწერი" შენთვის ლექსი არ არის,
ის კი არა, ერთხელ, დედამ, რომელიღაცა
ლიტ. ჟურნალი გამოგიგზავნა ჩემი ლექსების პუბლიკაციით -
გაუხარდებაო. შენ, ალბათ, გაგიხარდა,
მაგრამ საღამოს მაინც დამირეკე და ჩემი ლექსები მიწასთან გაასწორე.
მე, ღიმილით, ამაოდ გარკვევდი არაზუსტი რითმის სპეციფიკაში...
შენ ასეთი ლექსი მოგწონს:
"შატილს მინდიაც მოიდა
ზერდაგით რვალიანითა,
წელზე ნარტყამის ფრანგულით,
მკლავითა ფარიანითა,
თორმეტის ქისტის მამკლავი
შუბითა ტარიანითა.
ირემს ჰგავ მინდის წითლაი
შუბლითა მთვარიანითა.
ალუდას აუგს ეტყოდენ
სიტყვითა შხამიანითა.
იწყინა, შუბლი დაკეცა
ნაოჭით ზარიანითა..."
ან, ასეთი:
"საქართველოში იბადებოდნენ
და შემდეგ მუდამ წუხდნენ ამაზე:
ეჰ... წუთით მაინც დაბრუნდებოდეს
ჩვენი ბავშვობა და სილამაზე.
თავს არ მოიკლავს ქართველი, არა,
ის შეიძლება, ბრძოლაში მოკვდეს
ერთი იმედით: სიცოცხლე მარად
გაგრძელდეს ქვეყნად და განმეორდეს..."
მეც მომწონს, მაგრამ, ვინაიდან, ეს "ლოგი"
"მონო" უფროა, ვიდრე "დია", - ნება მომეცი,
თვითონ გადავწყვიტო, რა ფორმის იქნება...
ვიცი, გიჭირს მარტო ცხოვრება,
მაგრამ შენ ქალაქში ვერ სძლებ დიდი ხნით,
მე კი - სოფელში.
ამას დედას და თათიას მოუცლელობას თუ დავუმატებთ,
ერთადერთი გზა რჩება - დარჩეს ყველაფერი ისე, როგორც არის.
არაუშავს, ბოლოს და ბოლოს ყველანი ხომ ადრე თუ გვიან მოვკვდებით,
და რა მნიშვნელობა აქვს ეს ურბანისტულად მოხდება თუ პასტორალურად,
მარტო, თუ სხვების თანდასწრებით,
რა მნიშვნელობა აქვს, სად გაგვითხრიან სამარეს...
ის ოქროსფერი ჩარჩო ხომ გახსოვს,
მამიდას სამსახურიდან რომ წამოვიღე ბავშვობაში?
თავიდან, თურმე, ლენინის სურათი იყო ჩასმული,
მერე გამსახურდიასი, მერე შევარდნაძის (ეს უკვე მეც მახსოვს),
მერე, მე ჩემი აკვარელის პეიზაჟი ჩავსვი,
მერე კი, ისევ წაუღია მამიდას და მიშას სურათი ჩაუსვამს.
აი, ამ ჩარჩოსავითაა საფლავიც,
ის სტანდარტულია, უბრალოდ, სხვადასხვა ადგილებში დააქვთ,
რომ შიგნით სხვადასხვა მიცვალებული მოათავსონ...
აი, ცხოვრობ შენთვის, აწყობ გეგმებს, აპირებ დიდ ხანს სიცოცხლეს
და მოვა უცებ ვიღაც არამკითხე და ამოგიშლის სხეულიდან სულს,
როგორც მობილურიდან უკანასკნელ
მოკლე ტექსტურ შეტყობინებას, თუმცა შენ ეს სულაც არ გინდა...
მამაჩემო, შენ არ იცი,
რომ მე არ ვაპირებ გავრისკო და მამა გავხდე,
რადგან, შეიძლება, ერთ დღესაც ზემოთ ხსენებულმა
არამკითხემ წამართვას შვილი...
მამები შვილთან ერთად კვდებიან და მერე მხოლოდ მოსიარულე გვამები არიან,
დედებს კი შვილის სიკვდილი აკაჟებთ
და მერე დადიან საავდროღრუბელჩამოწოლილი ციხე - სიმაგრეებივით,
მე მინახავს ასეთი ციხე - სიმაგრეები,
მოსიარულე გვამებიც მინახავს...
ამბობენ, შვილის სიკვდილი ყველაზე დიდი ტკივილიაო,
წინასწარ გთხოვ პატიებას,
ამ ტკივილს ოდესმე თუ განგაცდევინებ...
მახსოვს, როგორ გარდაიცვალა ბაბუა "კუჩხა" ღამით,
არც მანამდე და არც მერე შენი ტირილი არ მინახავს.
მახსოვს უშუქობა, მახსოვს, ერთ გაზაფხულს, მერცხლების მაგივრად
როგორ მოფრინდნენ ვერტმფრენები,
მახსოვს, სკოლის ფანჯრიდან როგორ ვუყურებდით
მესამე კლასელები სატვირთო მანქანის ძარაზე
მდგარ წვერიან, თავწაკრულ, მთვრალ ბიძებს, -
რომელიღაც ქურდულ სიმღერას რომ მღეროდნენ
და ჰაერში ისროდნენ.
მახსოვს ოთხზე მდგარი ნარგიზა მასწავლებელი
რომ გვიყვიროდა, დაწექითო.
როგორ ვიფიქრებდით, რომ მასაც შეეძლო შიში.
მახსოვს ჩვენს სოფელში მოსული დევნილები,
რატომღაც ყველა ერთმანეთს რომ ჰგავდა, -
მოშიებულები, შემცივნებულები...
დავდიოდით მე და მამიდა უბან - უბან,
ნათხოვარი ცხენით და ურიკით
(აკვარელით წითელი ჯვრები რომ მივახატე ორივე მხარეს),
გვაძლევდა კეთილი ხალხი სიმინდს, ლობიოს, მუხუდოს,
რომ მიგვეტანა ბაგა - ბაღში ჩასახლებული დევნილებისთვის...
მახსოვს, როგორ ვერ ვიტანდით ბავშვები "მჭად - პურას",
მახსოვს, თამაშისას, ბუჩქებში, როგორ ვპოულობდით
უცნაურ ასაფეთქებელ მოწყობილობებს და მასრებს,
კიდევ ბევრი რამე მახსოვს, თუმცა ცუდი კაცი მაინც არ გამოვედი...
რა მნიშვნელობა აქვს, არსებობს თუ არა ღმერთი,
მე მაინც, ყოველ კვირა დღეს სეფისკვერის სახით
ვყლაპავ მას, რომ დაგროვილი ბოროტებისგან
განვიკურნო და... ვიკურნები!
მამაჩემო, შენ არასოდეს გჭერია ხელში ავტომატი, -
მხოლოდ თოხი და ბარი გეჭირა,
და ამიტომ უფრო გაფასებ,
რადგან, ომში ადამიანებს ებრძვიან,
შენ კი მუდამ სტიქიას - მიწას ეომებოდი!