„ან“-ზე სით მოხვალ

ათინად სიბრძნის-შემკრები
აზიად ვმგზავრობ არესა;
ამირბარს ვეყმე ავთანდილ,
ამოდ რა ლმობიარესა!
ალვისა მშვილდი შემშვენდა
ისრად არყისა მხმარესა;
არწივს აფსკასა შევაგენ,
ჰაერს მოფრინვა-მკმარესა.

ბაბილოვანით მრებელმან
ბასრა ვიხილე, მსუროდა;
ბარამის ქება მომესმა,
ბეჟან ვემონე ყმუროდა.
ბიისა მშვილდო ფიცხელო
ბარდის-ისრისა მძმურო და,
ბრანგვსა შეგტყორცე, ბაყვს ეცი,
ვის ჩვევით სისხლი გწყუროდა!
გულანშაროს მხილველს მგზავრსა
გურიად მოსლვა მენება;
გივსა ვეახლე გოდერძი,
მაშვრალს მსუროდა სვენება;
გრაკლი მშვილდად მაქვს და ისრად
გია, გმირთ მოგეხსენება,
გავაზსა გული განუპე,
ვაკმავე სისხლად ცენება.

დიგორის გარდამრებელმან
დვინსა მივმართე ვანებად;
დიმიტრის თავი ვამონე,
დარისპან ვახლდი ყმა ნებად.
დარიჩინისა მშვილდზედან
დაფნის ისარი კმა ნებად.
დევი შემაკვდა, დაყვშიგან
დავასე დასანანებად.

ევროპა მევლო სრულებით,
ზღვით ერანს გაველ ცურვითა;
ელისბარ ვნახე, მეკეთა,
ევსუქი ვახლდი სურვითა.
ეღატის მშვილდი უკვირდათ,
ეკლის ისრისა ჭურვითა;
ელქაჯს ვჰკრი, ენას დავასვი,
გახდის სიცოცხლე-მდურვითა.

ვლახეთი მოვვლე ყარიბმან,
ვარ-ციხეს მოველ გვიანად;
ვარამს ვესურვე, მიწოდდა
ველისარიონს ჭკვიანად.
ვარჯოვნის-მშვილდსა მიქებდნენ,
ვაზის-ისარსა ფრთიანად;
ვარას განვჰსწონდი ვეგზედან,
მწვადი ცეცხლს მაქვნდის მცვრიანად.

ზარღანს ვიყავ, ჭირ-ხილულმან
დავაგდე და ზახას მოვე;
ზალდასტანის მოყმეობა
მე ზურაბმან ბედად ვჰპოვე
ზეთის-ხისა მშვილდსა ისრად
ხე ზმილაკი შეუგროვე;
ზირაქას ვჰკარ ზურგსა ზედან,
ხელთ სიმარჯვე დავახსოვე.
თაბორის მთით ჩამოსრულმან
თრიალეთი მოვიხილე;
თარგამოსის მონამ თომამ
კაცი ვინმცა შევიცილე!
თელის მშვილდსა ისრის დარგად
თამრი სწორი შეუკილე ;
თახვსა თეძო შევალეწე,
გული ცეცხლი განუგრილე.

იამანეთით მოსრული
იმერეთს ვახლავ მეფესა;
იაკობისად დამიწოდს
იოსებს სიბრძნის-მკრეფესა
იასამანის მშვილდისთვის
ელის ისარს ვჰსთლი სეფესა ;
იადონს იდაყვ-მოლეწილს
ჰპოებენ სისხლ-ნაჩქეფესა.

კარნუთ კოლასა მრებელი,
ვმოგზაურობდი მთნებელი;
კვირიკეს ვახლდი კიკოლა,
წარსვლისა დამვედრებელი.
კიპარის-მშვილდის მკიდავი,
კირკიტას ისრით მსრებელი,
კოდალას კუჭსა დამსობი,
სახელის ვიყავ მკრებელი.
ლვის ვიყავ, ლაზეთს მოველ,
ზღვა, ტყე, ველნი მომეწონნეს;
ლეონ მიქეს, მასცა ვახლდი,
ლომინ მიხმეს, შემაგონეს.
ლიმონის-მშვილდს ლაფანის ხე
ქარქაშს ისრად შემიკონეს;
ლომთა ვჰფრეწდი, ლავიწს ვლეწდი,
ცილი ვერ სით მომიგონეს.

მარაღით მარანდისაკენ
ჩავიქროლე ცხენ-მალობით;
მანუჩარმა მიყმო მოსე,
დამაკვირვა მასპინძლობით.
მდგნარის მშვილდსა შევიბმიდი;
მურყანს რა ჰსჯობს მასროლობით?
მარჯანს მუხლსა განუხვრეტდი,
არად ვიყვი განმჰსტროლობით

ნიშაბურით მალ-მოსწრაფე,
ნუნისს მოველ ცხენ-მაშვრალი;
ნებროთს ვახლდი; „ნარიმანო“
ხშირად მხადდის არა წყრალი.
ნარინჯისა მშვილდი მებნეს,
ნარდიონის ისრით მთვრალი;
ნიბლიასცა ნიკარტს სისვრით
განუწონი სწორა კრკალი.
ონით წარსულს წარმყვა მანგი,
ორბეთს მიმყვა დია დანგი;
ოთარს ვეყმე გზით პირ-ზანგი,
მე ორესტი, ლომის ჭანგი.
ოლეს მშვილდი მოკლე თანგი,
ოსტერა მჰყვა ისრად ფრანგი;
ოყარს ორ-მხრივ გარდავლანგი,
ისრის პირსა ვჰხოცი ჟანგი.

პეტრე-ბრუხით პანკისს მოველ,
ყინვის მჩივი ვარდ-ნაზრობით;
პრიამს პართენ ვმსახურებდი,
თქვენც გასმიათ მეფე თხრობით.
პილპილს მშვილდი გამოვჰსთალე,
ისრად პანტას რა სჯობს რობით!
პილოს პირით განაკვეთსა
მივართმიდი სისხლთა ღვრობით.

ჟინვანს ყოფით მი-რა-მჭირდა,
ჟამურს შევვლე ოსთა ნახვად;
ჟურულს ვეთნე; ჟილბლაზ მარქვა,
უცხოს სჯულთა გარდამსახვად.
ჟვერსა ვჰსთლიდი მშვილდად, ჟოლა
ისრად მეპყრა წანამახვად;
ჟორჟორაკთა ჟრიალს ვსწყვეტდი,
ვიყავ მთათა გარდამლახვად.

რუს-თავს გიქებ მოსრული და
რეხას მდგომი სანადიროს;
როსტევანას მოყმე როსან
ველსა გაველ განაპიროს.
რაფინდის-მშვილდს თავი შესწონს,
როდის ისრით განაღიროს;
რქა-მარტოსა რიკად შეხვდა,
ძვალნი მუსრვად გარდებიროს.

სინდელთი ვნახენ არენი,
სისტანს ვეახლე ქებულსა;
საამის ყმობა დამშვენდა
მე, სეფედავლედ ხლებულსა.
სარვისა მშვილდი შეშვენდა
სუმბულთ ისართა კრებულსა;
სირინოზს სასტვენს უმზადე,
ვაი, მით დაშავებულსა!

ტრაპიზონს გიქებ რებული,
ტანძიას სტუმრად გებული;
ტროილის მოყმედ ხლებული
ტერენტი, გმირად ქებული
ტრევინთოს მშვილდის თნებული,
ტვიის ისრითა სრებული,
ტეტერის ტუჩს კრვით მხრებული,
ვარ თავის-იმედებული!

ურბნისს ურვა შემომადგა,
ურუმიად ვიმოგზავე;
უშანგ მიხმეს, შევეახლელ,
უთრუთ მიხმო, შევესწავე.
უდის მშვილდსა შევიბმიდი
ულპოლველის ისრითავე;
უზაბარს ვჰკარ, უკანანი
განმკვეთელმან გარდუტყავე.

ფარფურეთით ფიცხლად მრებმან
მი-ცა-ვმართე ფარიზიად;
ფარად მიყმო კაცად კარგმან,
ფარნავაზად მთქვიან დიად.
ფათალოსსა ვერჩდი მშვილდსა,
ფისტა ისრად მქონდა ღლიად.
ფასკუნჯს ფრთეთა წავაკვეცდი,
დავინებდი გულ-მაგრიად

ქირმანს მხარნი ჩაუარენ,
ქოისტნისა ვძიენ გზანი;
ქაიყუბადს შევემონე,
ქექაოზად შევეცანი.
ქლიავისა მშვილდი მეთნეს,
ისრად ქაცვი შევათხზანი;
ქურციკს ვჰკვლიდი, ქედს უგლიდი,
„შაბაშ“ იყვის ჩემთვის მზანი.
ღარს ღარიბობა მიმჭირდა,
ღუდას გარდაველ საგებად;
ღეკტორის ყმობა დამშვენდა
ღამბარს ყმად დასაქადებად.
ღერწითლის მშვილდსა ისარი
ღოღნოშო უქმენ მზადებად;
ღორთა ღლიანი შევფრინჩნი,
მწვადი ცეცხლს მაქვნდის ნადებად.

ყობანს აფხაზთ განაზარდი
ყიზლარს მიველ ბიჭი მარდი;
ყარანს ვახლდი, შეუყვარდი,
„ყარამანად“, მთქვის თუ: „ჰკმარდი“.
ყამბროს მშვილდად მოვიგარდი,
ყავის ისრით შევაფარდი;
ყარყანტს ყრონტად დავაკარდი,
მაგრამ გითხრა სხვაცა დარდი!

შირვანით მრები,
მტერთა სამტრები,
ზღვით მონამხრები,
შირაზს ჩამჭრები;
შაისა მხლები,
თავ ქვისა მხლები,
შაბურ შემძლები,
აწ გითხრა რები?
შილმის მშვილდ-მთლები,
ისრად შქერ მთნები,
თუ ვნახენ მტრები,
მით შევეყრები;
შვლის შუბლად მსრები,
განმასისრები,
სახელის მკრები,
ალმას ისრები.

ჩარგაზეთით ჩინეთს შეველ,
მხილველთ მაქეს მიმდო ისრის;
ჩაჩნაგირსა თავი ვაყმე,
ჩითაღ გეტყვი ქებას მისრის.
ჩქონის მშვილდი ჩინრის ისრით
რასცა ვჰტყორცე, მოსრის, მისრის;
ჩხართსა ვჰკლვიდი ჩახვსა ვჰკვრიდი,
ჰამრი ვერ ჰყვეს მათის კისრის.

ციმბირს ყინვა, ძაღლებრ ღრინვა,
ვერ ვიგულე, - ცუცხვათს მოვე;
ცერცვაძემან ციცი მნახა,
ამოს ცეცხლით გამათბოვე.
ცაცხვი მშვილდად გარე-მებნეს,
ცირცელს ისრად შევეცნოვე;
ციყვთა ვჰსვრიდი, ცხვირთ უძრვიდი,
ტყავნი სყიდვად შეუგროვე.

ძიროვანით ძეგლევს მარე
მოვისწრაფდი დღივ და მთვარე;
ძამუასა შევეწყნარე,
ძაღლუად მთქვა სიტყვა-მწარე.
ძელ-ქვა მშვილდად შევიხარე,
ძეწნი ისრად ვინაქმარე;
ძერძერუკთა ძარღვნი ვჰბძარე,
თავი ამით შევაყვარე.
წინარეხს მყოფსა წირქვალი
მიქეს; მიცაველ სწრაფითა;
წერეთელს გული ვამონე,
წეტად მთქვის ხმისა ხაფითა.
წნორის მშვილდზედან წარო ვჰგე
ისრად; რასცა ვჰკარ, დაფითა;
წეროსა წვივთა მლეწელად
დამთქმიდენ ხმა-დაფდაფითა.
ჭარი სრულად ვიალაფე,
ავგვალე და დავჰსდეგ ჭართალს;
ჭავჭავაძეს მივემოყვრე,
მე, ჭაბუკ-მზე, გეტყვით მართალს.
ჭანდრის მშვილდი ჯავარ-ჯილდი
ჭკუტის ისარს ჰშვენდა ნათალს;
ჭაროს ჭლიკსა შევაგლეჯდი,
თუ ვინ მომცემთ ამით ფართალს.

ხორასნით მალს ცხენს მჯდომელი
აწ ხრესილს მოველ მდგომელი,
ხვარაზმშას ყმობის მდომელი,
ხოსროვ-შირ მე ვარ რომელი;
ხეთ-უფლის მშვილდის მთრომელი,
ხარ-თუთის ისრის მზომელი;
ხაზიდს ვჰკარ ხელ-უკრთომელი,
ხერხემალს შეუცდომელი.

ჴადით მთიულ-მოხევეთა
გამოვრიდე, ჴოფს მოვმართე,
ჴონთქრის ყმობა აღვირჩიე,
ჴვასრო სეხნად ვიწაღმართე.
ჴადარბანის მშვილდსა ისრად
ჴუმლა კილოდ მიუსართე;
ჴოხობს ხშირად ჴაკადა ვჰკრი, -
მნატრეს, ვისცა გავეწვართე.

ჯანაბათს ინდნი
ვნახენ პირ-ბინდნი,
ფრანგეთს გავარენ ჯენევის თემად;
ჯაანგირ ვნახე,
ყმა კეკლუც-სახე,
ჯამასპი მარქვა და მთქვის ძმად ჩემად.
ჯონჯლის მშვილდითა,
ყოვლგან ჯილდითა
და ჯღარდლის ისრით დავვლიდი ლემად;
ჯერანს მორბედსა
უშლიდი ბედსა,
ჯიღათ ვამსხვრევდი, მაქიან ქვე მად.

ჰასურვთით ჰაერმონად
მიველ, - მაკლდა, - იგიც ვნახე;
ჰასრათს ვეყმე, კაცსა ტკბილსა,
ჰარონობით გავეზრახე;
დავრიშულად მოვიჩმახე,
მშვილდსა ხელი აღარ ვახე;
ზღვა-ხმელ-მთანი სრულ დავლახე,
მიკვირს, შემრჩა კიდევ სახე!

ჵოი სოფელო [!]
პირ-დამყოფელო!
ჵოი, დრკუო, ცრუო! ჵო, მოკლე-კუდო!
ჵო, ვაჲ, ჰაი!
ნეტარ, ხარ რაი!
ჵი გვარი-მწარი, ჵო მრუდო, ცუდო!
ჵო, ოდეს გდევდეთ,
გულს ქვე-გიფენდეთ!
ჵო, შეხლტი, გვევლტი! ჵო, გვაგდებ, მრუდო!
ჵო, შენსა პირსა
ვინ ეტრფის, ტირსა!
ჰაი, ჰაი, გიცან, ჵო, ეშმა ზღუდო!