კოწახურის მთები

ჩემი სახლის ძირში მარო ბებო ცხოვრობს.  მაროს ოთხი ფეხი აქვს: ორი თავისი და ორიც ხის. ოთხი ფეხით  სიარული არც ისე კარგი რამეა. ნელა, ძალიან, ძალიან ნელა დგამს თავის ფეხებს და მერე ჩერდება, ჩერდება რომ დაისვენოს. მე მიხარია, რომ ორი ფეხით შემიძლია სიარული, სირბილი, დაუსრულებელი სირბილი, ისე რომ არ დამჭირდეს დასვენება.  მარო კი  საფეხურებზე გაჭირვებით ამოდის და სკამზე ჯდება.  ეზოში თუ ვარ და ვთამაშობ, დამიძახებს:
-რომელი ხარ მანდა?
-თომა ვარ.
-უი, ჩემი თომა?-მეკითხება და გალურჯებულ ტუჩებს ისე აღებს, თითქოს უნდა გაიცინოს. გაწელილი, ლურჯი ტუჩებიდან ღამე ჩანს- ბნელი ღამე. 
-მოდი აქა,- მეძახის. 
  მივდივარ.  მარო მე არ მიყურებს, ჩვენი ეზოს ბოლოში აყვავებულ ბროწეულებს გაჰყურებს. ხელით მეძებს და ფეხებს შორის მიქცევს. ხელები გამხდარი აქვს  და კანი რბილი. მე ორ თითს ვკიდებ მის კანს და ზემოთ ვწევ, კანი მომყვება და ამით გართობა ძალიან მიყვარს. რამდენჯერმე ჩემს ხელზეც ვცადე, მაგრამ ჩემი კანი ასეთი რბილი არაა, მე მაროს კანის მშურს. მარო ხელებით მისინჯავს თმას, სახეს,  ყურებს, მერე იხრება, ისე იხრება ჩემკენ, რომ ბროწეულებს არ აშორებს თვალს და თავზე მკოცნის.  ცოტა ხანს ასე ვართ.  მაროს ტუჩები უკანკალებს, თითქოს სცივა. სანამ ხელიდან დავუსხლტები ამბობს:
-მუხაზე ხანმრავალი მოიყარე, მთის წყაროს სიწმინდე და ქართული მიწის მადლი არ მოგიშალოს ღმერთმა. საითაც წახვიდე, ყველგან მზეები  მიგქონდეს და შენს ნაფეხურებზე მინდვრის ყვავილები ამოდიოდეს. 
კიდევ რაღაც უნდა თქვას, მაგრამ  გავრბივარ. 
-მაიცა, ბიჭო,- ისევ მეძახის. ვჩერდები. მარო კაბის კალთაზე ხელებს აფათურებს და ჯიბეს ეძებს.  ჯერ პატარა, რუხი ფერის  ნაჭერი ამოაქვს ჯიბის სიღრმიდან  და მუხლებზე იდებს. 
-ეს რა არის? 
-ესა?- მეკითხება და ახლა იმ პატარა ნაჭერს ისე უსვამს ხელს, როგორც წეღან ჩემს თმას ეფერებოდა.
-ესა, პლატოკია.
-პლატოკი რა არის? 
მარო ცდილობს ამიხსნას.
-რათ გინდა?- ძალიან მიკვირს რაში გჭირდება ადამიანს ჯიბეში ცხვირსახოცი, თუ სურდო არ გაქვს.
-ჩემი  კაცისაა.
-შენი კაცი ვინაა? 
-ჩემი კაცი იმ მუხის ფესვები იყო, რომელზეც შენ უნდა ამოიტოტო,- ვერაფერს ვიგებ, ხან კი არის და მართლა ძალიან არეულად ლაპარაკობს მარო. 
   ჯიბიდან ახლა ქაღალდს  იღებს. იმ ქაღალდზე ქალი ჩანს, იმ ქალს კიდევ პატარა ბავშვი უჭირავს ხელში. თავზე კი მზე ადგას, დიდი, ნათელი მზე. 
-მარო ბაბო, ესეც შენი კაცისაა? - ვეკითხები. 
-არა, ესა ჩემი ბილეთია.
-სად მიდიხარ, მარო ბაბო?
-ჩემს კაცთან.
-როდის მიდიხარ, მარო ბაბო?
-რა ვიცი, ბიჭო, ჩამაივლის  მატარებელი და წამიყვანს. 
-ჰი ჰი ჰი ჰი,- მუცელი მტკივა ისე მეცინება, -აქა?- ვეკითხები და სიცილს ვერ ვწყვეტ.
-ჰო, ბიჭო, ჰო, შვილო, აქა. 
-მატარებელი აქ არ მოვა. მატარებელს ასფალტზე სიარული არ შეუძლია, რელსებზე დადის, ჩვენთან კიდევ რელსები არაა. მატარებელი თუ გინდა იცი სად უნდა წახვიდე?  აი იქით, შორს,- არ ვიცი ზუსტად როგორ ავუხსნა, მატარებლის სადგური  სადაა, ერთხელ კი წამიყვანა მამამ, მაგრამ კარგად მეც არ მახსოვს,- მამას სთხოვე და წაგიყვანს, - ვარიგებ ჭკუას.
-ჩამაივლის აქაც, შვილო, ჩამაივლის, ჩემი მატარებელი რომ იქნება, ყველგანაც  მომაგნებს. 
-მერე სად უნდა წახვიდე?
-სადა?
-ჰო.
-სხვა ქვეყანაში.
-რატომ? 
  მერე კიდევ იქექება ჯიბეში და კანფეტებს პოულობს. პატარა, ჭრაჭუნა ქაღალდებში გახვეულ საწუწნ კანფეტებს. 
-კოწახურის არის, - ისეთი ხმით მეუბნება, მართალია  არ ვიცი რა არის კოწახური, მაგრამ მჯერა, რომ ამაზე ძვირფასი ქვეყნად არაფერია.
-რა არის სხვა ქვეყანა? -არ მავიწყდება ჩემი კითხვა. 
-რაა და... მთებია, დიდი, ძალიან დიდი მთები კოწახურის. 
  მე მუჭში ვიქცევ კოწახურის კანფეტებს  და ჭამას ვიწყებ.  მარო კი ისევ ჯიბეში ალაგებს თავის ნივთებს.  თავისი კი არა, თავისი კაცის. 
   ერთ კანფეტს უკან ვუბრუნებ. ახლა მის გვერდით ვზივართ, მე კბილებით  ვაკნატუნებ, მაროს კბილები არ აქვს და ამიტომ  წუწუნის. ის ისევ ბროწეულებს უყურებს, მე-მაროს. ნიკაპზე ბეწვები აქვს გამოშვერილი, თეთრი ბეწვები. სკამზე ვდგები და ბეწვების მოგლეჯვას ვცდილობ, მაგრამ არაფერი გამომდის.
-მარო ბაბო, რატომ გაქვს ნიკაპზე ბეწვები?
- დავბერდი, ბიჭო და განაღა ვიცი, სად რა მაქვს.
-სიბერე რა არის, მარო ბებო?
-სიბერე ისაა, რომ წინ აღარაფერი ჩანს. 
-ბროწეულები ხომ ჩანს?
-ბროწეულები კი,- მეუბნება და მიღიმის, მაგრამ მგონია, რომ სულაც არაა კარგ ხასიათზე. 
 მე კანფეტების ჭამას ვამთავრებ და დედასთან გავრბივარ.  
-მარო ბაბო, ჩვენთან რატომ არ ჭამს?- ვკითხულობ საღამოს, ყველა რომ ვსხდებით მაგიდის ირგვლივ და ცხელ კერძს ველოდებით. 
-მარო ბაბო, ძალიან, ძალიან მოხუცია და ხალხი არ უყვარს. 
  მარო ბებოს ხალხი არ უყვარს, მაგრამ ჩემთან ყოფნა უყვარს. გამოდის, მე ხალხი არ ვარ. ძალიანაც კარგი, ხალხი  კარგი არაფერი უნდა იყოს, რადგან მარო ბებოს არ უყვარს, ისევ თომა მირჩევნია ვიყო. თომა კარგი ბიჭია, ამბობს მარო ბებო. მაროც კარგი ბებოა, ვასკვნი მე.  
    ხანდახან მის ოთახშიც  ჩავდივარ. იქ სულ ბნელა და ცოტათი  მეშინია. მარო ბებოს კედელზე უკიდია ხალიჩა, არ იცის, რომ  იატაკზე უნდა დააფინოს  და ზედ იარო, რომ ფეხები არ გაუცივდეს. იმ ხალიჩიან კედელზე კი ხის ტახტია მიდგმული და ზედ წევს. მარო ბაბოს ღუმელიც აქვს, მაგრამ არასდროს ანთია. 
-ცეცხლის ანთება არ იცი? 
-რატომ არ მეცოდინება რა?!-ცოტათი განაწყენებულიც კია ჩემს კითხვაზე. 
-არაფერიც არ იცი!- ვეუბნები მეც გამოჯავრებით.
-იჰ, ისეთ კოცონებს ვანთებდი ტყეში ხოლმე რო...
-თუ იცი, რატომ არ ანთებს ღუმელს?-მაინც ეჭვი მეპარება მის სიტყვებში. 
-რატომ?- ფიქრობს,- არ  მცივა, შვილო. 
  ძალიანაც სცივა, წევს ტანსაცმლიანი და საბანიც წაუხურებია. სცივა, მაგრამ ცეცხლს ვერ ანთებს. მახსენდება, რომ ცეცხლის ანთება მეც არ ვიცი და რომ არ მითხრას, თუ მაგარი ბიჭი ხარ, აბა მიდი და შენ აანთე ღუმელიო, აქეთ-იქით ვაცეცებ თვალებს. სანახავი და სალაპარკოც, რომ ბევრი არაფერია? მაგიდაზე პურის ნატეხს ვპოულობ. პური ხმელია. 
-ამ პურს ძაღლს რატომ არ აჭმევ? -მიხარია, რომ ცეცხლის ამბიდან ასე კარგად დავიძვრინე თავი. 
-ძაღლსა?
-ჰო, ძაღლს, ჩვენს მურას.   ჩვენ, როცა საჭმელი  გვრჩება, ძაღლს ვაჭმევთ. დედა ამბობს, რომ ძუნწი ხარ თუ საჭმელს სხვას არ უყოფ. შენ ძუნწი ხარ?
-არა, ბიჭო, ძუნწი არა.
-ძაღლს რომ პურს არ აჭმევ?
-მა არ ვაჭმევ?
-არაფერსაც არ აჭმევ, აქ დევს.
-მერე ვაჭმევ.
-როდის?
-მერე, შე არგასაქრობო, მერე.
-ახლა რატომ არ აჭმევ?
-ახლა  სძინავს. 
 არ ვიცი, მგონი მატყუებს, ძაღლებს ხომ არასდროს სძინავთ, ჩემს მურას სულ ღვიძავს. შეიძლება მარო ბაბო ძუნწია, მაგრამ მე რომ კანფეტებს მაჭმევს? თან სულ მაჭმევს, კი არ მიყოფს და თავისთვისაც იტოვებს, სულ მე მაძლევს. შეიძლება ხან ძუნწია, ხან- არა. ასე იქნება. 
  მარო ბაბომ რამდენიმე დღის წინ დაიძინა და აღარ გაიღვიძა.  მძინარე მარო ბაბო ასწიეს და მეორე სართულზე აიყვანეს, ყველაზე ლამაზი ოთახის შუაგულში დააწვინეს და გარშემო შემოუსხდნენ. ვეუბნები, რომ მარო ბაბოს უყვარს თავისი ხალიჩიან კედელთან მიდგმულ ტახტზე ძილი, მაგრამ არ მიჯერებენ.  მინდა ახლოს მივიდე და ჯიბიდან კოწახურის კანფეტები ამოვიღო, მაგრამ ახლა მის კაბას ჯიბე არ აქვს და ძალიან მწყდება გული. თვალები დახუჭული აქვს. მაგრამ მგონია, რომ სიზმარშიც ბროწეულებს ხედავს, აყვავებულ ბროწეულებს. 
 ჩვენთან ძალიან ბევრი სტუმარი  მოდის. არც ახალი წელია და არც ჩემი დაბადების დღე, მაინც მოდიან და ბევრი შოკოლადი მოაქვთ.  შოკოლადები ჩემთვის და ყვავილები მძინარე მარო ბაბოსთვის. ვერაფერი გამიგია, მე რომ ქოთნიდან ყვავილები დავკრიფე, მთელი საღამო დასჯილი ვიყავი, მითხრეს: ცოდოა ყვავილი, ხელები, რომ დაამტვირე, ეტკინა და ტიროდაო.  მე ყვავილების ტირილი არ გამიგია, მაგრამ მთელი საღამო კუთხეში კი ვიდექი. ნეტა ამათაც დასჯიან?  პატარებს დიდები სჯიან, ესენი კი უკვე დიდები არიან და არ ვიცი, ვინ გაუბრაზდება. დიდობა მგონი იმით არის კარგი, რომ რასაც გინდა დააშავებ და არავინ გსჯის. ასე იქნება. მათ არავინ დასჯის, მაგრამ ყვავილებისთვის მგონი სულ ერთია, დიდები დაამტვრევენ ძვლებს თუ პატარები. 
  დედას ვეკითხები,  რათ უნდა მძინარე მარო ბებოს ამდენი ყვავილი. უყვარდაო, მეუბნება.  
-არაფერიც არ უყვარდა, არასდროს უთქვამს მიყვარსო.
-შენ რა ყველაფერს ხომ არ გეტყოდა, რა უყვარდა და რა არა?
-ძალიანაც მეტყოდა და რომც არ ეთქვა, მივხვდებოდი.
-როგორ მიხვდებოდი?
-როგორ და ჯიბეში  შეინახავდა. 
-ჯიბეში რა უნდა ყვავილებს?
-მარო ბაბოს რაც უყვარდა, ჯიბეში ინახავდა.
-ყველაფერს ხომ ვერ ჩასტევდა ჯიბეში, ზოგი რაღაცები ისე ჰქონდა შენახული. წადი ახლა, ითამაშე,-ეზოში მიშვებს დედა.  გავრბივარ, მაგრამ ყვავილების ამბავი მაინც მაფიქრებს, მგონი მარო ბაბოს კოწახურის კანფეტები უფრო უყვარდა. 
  დღეს ძალიან ბევრი სტუმარი გვყავს. მძინარე მარო ბებო ასწიეს  თავისი ხის ტახტიანად და მდინარის პირას, მინდრში მიჰყავთ.  მერე მიწას თხრიან და ჩვენ მარო ბაბოს ვთესავთ. სახლში მის გარეშე ვბრუნდებით.  ეზოში ძალიან დიდი სუფრა იშლება. ისინი სვამენ და ძალიან ბევრს მეფერებიან. მე მარო ბაბო მავიწყდება, მათაც არ ახსოვთ მარო ბაბო.
  ღამე კი ვწვები და მესიზმრება: დიდი, ძალიან, ძალიან დიდი მთები- კოწახურის კანფეტების მთები და აყვავებული ბოწეულები.