ლექსმცოდნეობითი ოპუსები - დიამანტე

ნინო დარბაისელი

ლექსმცოდნეობითი ოპუსები - დიამანტე

დიამანტე - იტალიური სიტყვაა და ბრილიანტს ნიშნავს.
დღესდღეობით საკმაოდ გავრცელებულია ამერიკულ პოეზიაში. გასულ საუკუნეში მისი შემქმნელია
აირის მაკლეინ ტიედი (Iris McClellan Tiedt)
  დიამანტე - ასე იწოდება შვიდსტრიქონედი ლექსი, რომლის გამოსახულებაც ფურცელზე პირობითად, ბრილიანტს მოგვაგონებს.
აქ თითოეულ სტრიქონს ფორმისა და შინაარსის მხრივ,  თავისი მკაცრი მოთხოვნა აქვს.
პირველი და ბოლო - აუცილებლად არსებითი სახელია, ერთმანეთის მიმართ ანტონიმები (მოდუსებში შემხვედრია სინონიმებიც).
თავიდან და ბოლოდან მეორეები - ორი სიტყვისგან ზედსართავისგან  შემდგარი განსაზღვრებებია.
თავიდან და ბოლოდან მესამეები - სამსიტყვიანებია და აწმყო დროში … ინგლისურად ,, ing “- “ აი ენ ჯით “ მოქმედების გამომხატველი ზედსართავებია, რომლის წარმოებაც ბოლოდროინდელ ქართულში გაძლიერებულია უფრო - ცუდ თარგმანთა წყალობით და მაინცა და მაინც მოქნილად ვერ გამოიყურება, თუმცა ჩვენს ენას ამისი პოტენციალი გააჩნია. დაგვრჩა შუა, საზიარო, ასე ვთქვათ ხერხემალი- სტრიქონი, ზემოდან და ქვემოდანაც მეოთხე, რომელიც იმგვარადაა შედგენილი, რომ თავ- ბოლოს - ორივეს ერგება. იგი ერთმანეთისგან  მძიმეებით გამოყოფილი ოთხი სიტყვისგან -  არსებითი სახელისაგან შედგება. აქედან  ჩვეულებრივ, ორი დასაწყისს “ავსებს”, ორი - დასასრულს.

მოინგლისურეებისთვის ტექსტს კი ვდებ, მაგრამ  სიტყვასიტყვითი თარგმანი უფრო დამაბნევლად მეჩვენება. მე ქართულად ახსნისას,  ჩემი ფიქრით, უფრო ადვილადგასაგებ გზას მივმართე:

“Diamante:

It is a seven lined poem set up in a diamond shape.

Line 1: Noun or subject
Line 2: Two Adjectives describing the first noun/subect
Line 3: Three -ing words describing the first noun/subect
Line 4: Four words: two about the first noun/subect, two about the antonym/synonym
Line 5: Three -ing words about the antonym/synonym
Line 6: Two adjectives describing the antonym/synonym
Line 7: Antonym/synonym for the subject”

უფრო გასაგები რომ იყოს ამ სახეობის სპეციფიკა. ჯერ რაიმე მზა  ნიმუშს ვთარგმნი და მერე ქართული მოდელი შევადგინოთ.

.                          Pessimism
.                        Negative, ugly
.              worrying, moaning, groaning
.  enemy, acquaintance, neighbor, friend                                      .              Chatting, smiling, singing
.                  positive, beautiful
.                            optimism

.                    პესიმიზმი
.                ნეგატიური, უშნო
.        დარდიანი, მატირებელი, მწუხარე,
.მტერი, ნაცნობი, მეზობელი, მეგობარი
.      მობაასე, მოცინარი, მომღერალი,
.            პოზიტიური, მშვენიერი
.                  ოპტიმიზმი

ახლა ქართულად ვცადოთ:

.                      ***
.                    დილა
.            ახალი, კეთილი,
.  საიმედო,  სახალისო, მოსხივნათლე.
საწოლი, ყავა, ინტერნეტი, მოგზაურობა.
.  დამღლელი, მოსაწყენი, უცვალებელი,
.          ბნელი, ბოროტი
.                    ღამე.

დავალება ტრადიციულია: მიჰყევით მოდელს და სცადეთ, შექმნათ დიამანტე