რა წერია სუფთა ქაღალდზე

ადამიანი
თავის სახლშიც კი იკითხავს ხოლმე ხანდახან:
- საიდანა ვარ
და აქ რად ვარო?
ნუთუ ასე შორი მგზავრია?!

ბავშვობის შემდეგ,
წლების შემდეგ,
დიდი ხნის შემდეგ
მე კვლავ აქ ვწევარ,
ჩემს ძველ ბინაში
და კვლავ ვუყურებ ცას,
რომლისთვისაც
წლებს ვერაფერი ვერ დაუკლიათ,
მაგრამ ცხოვრება ის აღარ არის.
არც ძველი სახლის ფიცრებია კვლავინდებური,
თუმცა ლამაზად დაძველებულან,
რადგანაც წმინდად მოუხდიათ თავისი ვალი
ბუნების მიმართ.
ისინი მშვიდად უდრტვინველად 
იფენდნენ გულზე
თოვლს, მზეს და წვიმას,
ამიტომ მათი სახეც და ფერიც
ბუნებრივია
და მშვენიერი.
და შენც რომ თავი შეადარო,
შენც რომ მოგინდეს
ახსენო
ქარი, წვიმა, თოვლი,
რომლებისთვისაც
თითო ფურცელი სიყმაწვილის შეგიწირია,
აბა დაფიქრდი,
განა შენც ასე
წმინდა იყავი იმ სამის მიმართ?
მოუთმენლობით,
გაუძლებლობით
აღბეჭდილია შენი ცხოვრება.


დავბერებულვარ,
აღარაფერს ხატავს ფიქრი
იმ ცის ნაჭერზე.
ჩემი ოცნებაც
ძველ ღობეებს ელამუნება,
რადგანაც იცის,
რომ ისინი არ გაკაწრავენ,
იმდენჯერ ისხდნენ
მათ წვერებზე
თოვლი, მზე, წვიმა...
და ნუ დაუწყებ
შენს კვალს ძებნას
ამ ადგილებში,
კაცი რომ წავა,
მისი სუნიც აიკრიფება,
ძველ ადგილებს კი
შეუძლიათ გამოგწურონ ის ბოლო ცრემლი
შენი თავისთვის რომ ინახავდი.

ასეთია კაცის ცხოვრება,
თოვლს, მზეს და წვიმას
გრძნობს ხელისგული
ამ ძველ ფიცრებში
და უხარია...
თოვლს, მზეს და წვიმას
თავისი თავი
დაუხატიათ აქ და 
წასულან,
არ შეუცვლიათ მათთვის ფანქარი,
არც ერთი ბწკარი
არ წაუშლიათ!
ფიქრი წარსულზე
შეღავათიან გახსენებებში...

რატომ ვსწორდებით,
ძველ ადგილებს როცა ჩავუვლით?
წელში ვიშლებით,
ვიმართებით,
და სადაც გვინდა შეგვარცხვინონ,
ოღონდ - აქ არა!
რად უყვარს საწყალ ადამიანს 
იმის მტკიცება,
რომ ტყუილად არ უცხოვრია,
რას მისცემს
ძველი ღობეების აღფრთოვანება?
ო, ძველო დედავ,
შენ მოქსოვე
ჩვენთვის ეს ბადე,
ძველო ობობავ,
შეგვისრუტე და გაათავე!

თითქოს 
ერთხელ დაწერილს წერდე,
თითქოს შენი ნიჭი ის იყოს,
რომ გააცოცხლო ის სიტყვები,
ოდესღაც რომ გაიბრწყინეს
ლურსმნის თავებად.
რა წერია სუფთა ქაღალდზე?
შენ თუ მეტყვი,
რა წერია სუფთა ქაღალდზე?
თოვლი, მზე , წვიმა,
თოვლი, მზე , წვიმა...
მივარაკუნებ 
ღობეებზე ჯოხს და მივდივარ
უპასუხოდ დატოვებული.
მე კი არ მინდა,
რომ ასე ვიყო,
რადგანაც ის ადგილები,
ბავშვობა რომ გამილევია,
ნობათს რაიმეს კი არ მთხოვენ
არამედ პასუხს!
რა ვუპასუხო?
შეხედე ერთი,
რა ლამაზი მთა და ბარია,
მე აქ აღვიხვენ მზის სხივები
ჩემს ბავშვობაში,
თორემ მერე სად შემხვედრია!
რა ვუპასუხო?
შენ არ უთხარი არაფერი
ჩემზე უფრო პატიოსნად დაყრილთ მუხლებზე,
არსად,
არც ერთ საუკუნეში
და იქნება მე,
უბირსა და ჩვეულებრივს,-
როგორც გლახაკს აჯილდოვებენ
მდიდრების ჯიბრით-
გამცე პასუხი:
საიდანა ვართ
და სად მივდივართ!


II

მართლაც ღირსი ვარ,
რომ თქვან ჩემზე -
აი სულელი,
კარგად იცის,
რომ ჩვენს პასუხს ვერ ეღირსება,
მაგრამ მაინც
იმავ კითხვით
კარს მოგვადგაო,
განა ყოველი დაჟინება
ნაყოფს მოიტანს?!
რამდენჯერ უნდა მოხვდეს დინგში
და უკან გაქცეულს
რამდენჯერ უნდა მივაყოლოთ
სახრე ფეხებში?
მგლის ქვეშა დევს 
იგი პასუხი!

ჩემი გვამი კი 
სავსე არის შეკითხვებით
და აქ იმ მიზეზის მოვყავარ სწორედ,
რა მიზეზითაც სულელი ვარ.
მითხარით, აბა,
რომელი გიჟი დაკარგავს გზას
მამის სახლისკენ
რაკი ერთხელ გეში აიღო?
თუნდაც მამამისს
გაგონებაც არ სურდეს მისი,
ის მაინც მოვა,
რადგან იცის,
რომ ყოველი რაც მას აკლია,
იმ ჭერქვეშ არის.
და თუნდ ძაღლებს დააგლეჯინონ
ასჯერ, ათასჯერ,
ის მაინც მოვა,
მისი ბილიკი
ბალახით არ დაიფარება.

ერთი შემხედე
განა ასეთი გინდოდი შენ,
როცა შექმნისთვის
ჯიგარს იშლიდი?!

ისეთია ჩემი ფიქრები,რომ ვგრძნობ,
ვერსად წამიყვანენ,
არაფერს ახალს არ მაჩვენებენ,
ისევ იმ ძველი გზით
კვლავ ჩემს თავში შემიძღვებიან.
ძველ გახსენებებს
ფრთებივით თუ ავაფრთხიალებ,
იქვე ქვასავით დავეცემი,
ბავშვობას თუ გადავუდექი?
- ჩემო ბავშვობავ,
კვლავ შემოავლე 
შენი ნეკნები 
ჩემს სულს,
რომელიც
ძველ ჭურჭელშია გაწყალებული!
რაა ბავშვობა?
ათიოდე გახსენებას ჰქვია ბავშვობა?
- ასე მკვლელიც გამოიწვევს
თავის მსხვერპლის სულს -
თუ სურნელია,
რომელიც ვარდს არ უბრუნდება?
ჩვენ შევატოვეთ
ჩვენი ბავშვობა
დროს,
რომ აქამდის გამოვეშვით
და ახლა აქ ვართ,
აქეთ ნაპირზე,
ის კი,
ლამაზი და საწყალი,
იმ მხარეს დარჩა - 
ეს სიკვდილზე უარესია.
და საერთოდ,
რა ნება გვაქვს,
რომ გავიხსენოთ
და ჩვენ ვთქვათ
იმაზე, ვინც სხვაგან წავიდა?
იგი მკვდარია,
იმისთვის, რომ ჩვენ გვეცოცხლა,
თავი დაჰგმო და გაუჩინარდა.
რაღაც ნაჭრევი ლოყაზე და
ხალი ბეჭებზე - 
- აი ბავშვობა?
მან მოილია თავის გზა,
ითამაშა თავისი როლი,
ხომ ქრებიან
ყვავილები ნაყოფისათვის,,
რომ ახლა ამათ იბზრიალონ
დიდებულ მზეზე,
მაგრამ ხის ქვეშ რომ
მაკე ღორი დაიარება?
როგორ ვიყოთ დამშვიდებულნი?
რომ შევთქვლიფეთ
ჩვენი ბავშვობა,
სულ ვჩქარობდით,
სული გვისწრებდა
და
ვისაც იგი გაუგრძელდა,
იმას დავცინეთ!

III

აი, ჩემი გოლითი,
რომელიც არ გაწბილებულა.

დილაა,
ცაცხვი,
ათასობით რომ აუსხამს 
უმტვერო ნამი,
ბინდბუნდიდან ნაბიჯს გადმოდგამს
და წამოვა
ჩემი ფანჯრისკენ.
წყლის ღმერთივით 
ნამს დაიბერტყავს
და მერე,
მერე მისი ტოტები
მზეს ვერცხლისფერად დააჭრელებენ.
ცაცხვის თავზე ცაცა თითქოს უფრო შეზნექილია,
როგორც ჩვენშია ორმოები
ქალის მკერდისთვის.
ის მეფე არის თავის ეზოში
და სხვა ხეები
მის იღლიებს ეტმასნებიან.
სიმშვიდეა მის გამო ირგვლივ.
მაგრამ იმ ღამით?


ახლანდელ ცაცხვში
მე კვლავ აბა როგორ ვიხილავ
იმ ბავშვის თვალებს,
გაოცებით რო უცქეროდა
ქარიშხალით დარბეულ ტიტანს,
ჩევულ ღირსებით
თავს უკვე რომ ვეღარ იჭერდა
და ცოფთებოდა
და ქარიშხალს ემატებოდა
ის გახელებაც.

ეწერა ქარი.

ერეკებოდა
იგი ღრუბლებს
და აწვიმებდა,
და დიდდებოდა
მთის მდინარე
და გამორბოდა,
ნეტავი თქვენ,
ფერდობებზე 
მდგარო სახლებო!
ვაი,
ჭალაში დაბმულ თიკანს,
დიდის ამბით რომ აბია ყელზე ბაწარი!
ვაი, წყლისპირის მამულებო!
ვაი, ქვრივის ნამუშაკევო!
ეწერა წყალი.
კიდითკიდე ეწერა წყალი.
და იკბინა თითზე იმან,
ვისაც წამოცდა:
”მდინარეები დაკნინდნენო”.
თვალს ტყუილადღა აყოლებდნენ
ძირიანად ამოთხრილ ხეებს,
წყალს მოჰქონდა
მკვდარიცა და ჭირისუფალებიც.


მაგრამ წავიდა.
მოსწყინდა და გაგავეცალა
და მდინარეც დაუბრუნდა
თავის კალაპოტს,
ხოლო როდესაც
ყოველივე დაშოშმინდა
და გაფერმკთალდა,
ზეცაც
ისე გადაიწმინდა,
რომ თუ სადმე კიდევ იყო
ღრუბლის ნაფლეთი,
ბავშვის სუნთქვა გადარეკავდა,
და მდინარის ნაპირებზე
დედაბრები
ნარიყს ქექავდნენ,
ფარული შიშით,
რომ სადმე გვამს არ გადაჰყროდნენ,
ცაზე გამოჩნდა
ვეებერთელა კითხვის ნიშანი
და ყველასთვის გახდა ნათელი:
მდინარეები ზღვებისკენ,
ხოლო კაცნი - სიკვდილისაკენ!


IV

რამდენიც ძილი,
იმდენიც ღვიძილი...
და რაა იგი,
რაიც გვაღვიძებს?
რა ძახილი,
ან რა სვეტი აღმოცენდება
ჩვენს დაბინდულ გონებისათვის.
ნათელი და მიმხმობელი თავის საფენთან,
თავის წინარე შუქის საცხებლად.
რა არის იგი,
რაიც გვაღვიძებს,
წამოგვყვრის და მიგვერეკება მერმისისათვის,
სანამ უკანასკნელ
სულის ნაფლეთს არ გამოვბოლქვავთ.
ბოლო კითხვას არ ამოვისვრით
და დავიძინებთ
ბოლო ძილით,
დავითუთქებით
სულ ყველაზე
მხურვალე და ხანგრძლივი კოცნით,
ისე რომ ჩვენ კი არ ვიქნებით
იმ კოცნისაკენ მიმსწრაფველნი
და იმ ტუჩთა შემწებებელნი,
ის იქნება 
ბაგეებით ჩემი მძებნელი,
ბოლოსდაბოლოს
მომსურვები ჩემი ხორცისა,
რადგანაც მე,
მართალია, კუზიანი ვარ,
სიყვარული მეც მიხარია.
და გაზაფხულის სითბოზე მეც ისე ვიშლები
როგორც დიდი,
დიდი, 
დიდი 
ვარდის კოკორი...
მეც ვირთვები და
მეც ვთამაშობ,
როგორც ყველა ამ ქვეყანაზე,
მაგრამ არავის გამოურბის ჩემსკენ თვალები,
ბაგეები არვის გამოსძლევს
და გაგიჟებულ ძუძუებსაც
არავინ აბამს,
- ეს საწყალი 
ამ ძაღლებმა არ დაგლიჯონო!
არაა ტკბილი
მიწაში ყოფნა,
არც საავადმყოფოს წყალსა აქვს გემო,
სადაც მკვდრები
ცოცხლების ენით ლაპარაკობენ.
და მწარედ გრძნობენ,
თუ რა ცოტა დარჩათ სათქმელი.
მე თითქოს
ბევრი რამე ვნახე,
მაგრამ პირი
მაინც ღია მაქვს,
თვალებიც
ძალით დამიხუჭეს,
რომელ თაფლისთვის?
რომელი ცისთვის?
არ მოვრჩები მე ჩემს კითხვებს
და შენ, 
შენ,
თავზე რომ დამმხობიხარ
და ყველაფერი
შენ გამო რომ არის ნამდვილი,
შენ,
რომელიც გამონასკვავ
ხეებზე კვირტებს.
და გოგოებსაც შენ მოუყრი
მკერდზე ძუძუებს,
შენ მიპასუხე - 
როგორ შენივე შექმნილს,
უბედურსა და დაკნინებულს როდესაც ხედავ:
სოფლის გზას რომ გაჰყურებს კუტი
თავისი ჭიშკრის ღრიჭოებიდან!
რატომ დაუდე იქ საზღვარი?
რა ბალახი გადაარჩინე
იმის ფეხთაგან,
რა ბილიკები შეინახე 
მტვერშეურხევი?
როგორ უყურებ ამ უბედურს
და როგორ აძლევ
ძალას
იმ დედის ნათქვეფ მუხლებს,
შვილის კუბოს უკან რომ მისდევს.


როგორ ვკვდებით,
ღმერთო ჩემო,
როგორა ვკვდებით,
რა უბრალოდ და 
გულისამრევად.
გზის პირზე,
რუში
უფრო კარგად ბოლოვდება
გახრწნილი ზღარბი,
ჩვენ კი აც ხე ვართ,
არც ქვა ვართ და
არც საგანი რამ
და რომ ვიცოდეთ,
უფრო მეტად შევიზიზღებდით
ჩვენს კვალს,
ყველაფრის კიდეებზე რომ ვტოვებთ ხოლმე.
სად არიან ჩვენი თმები,
ჩვენი კბილები,
სად არი ჩვენი გაზაფხული,
ჩვენი ზამთარი!
ოი, 
ჩვენზე უფრო გამძლე საგნებო!
თვისებებო!
რატომ თავიდანვე არ ვიშორებთ იმას,
რაც შემდეგ უნდა ტკივილით ვკარგოთ?!
ვინ მისცათ ნება,
თითო -თითო ფურცელი გვაძრონ
და ყველაზე უფრო მკაცრი დროის - 
ზამთრის წინაშე -
შიშველი დაგვდგან!
მოვიშოროთ ყველაფერი,
რაც ბუნებისგან გვაქვს ნაბოძები,
რადგანაც ისიც კი არ ვიცით:
გულით გვაჩუქეს
თუ დაცინვით გამოიმეტეს.
დედის მუცელი
იყო ჩვენი სალხინებელი,
ჩვენ იქ ვტკბებოდით,
როგორც 
ცისფერ ოკიანეში,
წყალმცენარეთა ბადეებში
გამოხვეულნი.

ბავშვს რომ ენახა ჩემი თავი,
თავს გავიქნევდი
და უკანვე გავბრუნდებოდი.
განა ასეთზე ვოცნებობდი?
სად არის ხმალი,
რომ მოგეცი?
ზოგს კი ჰგონია,
რომ წარსდგება 
ის ღვთის წინაშე.
სასამართლოს ვინ გაღირსებთ!
დედის კარი რომ იღებოდეს
აქ ვის ნახავდით!
ჩვენ კი მარტოდენ
პირებიღა დაგვიფჩენია,
მაგრამ
წვიმა როდი ჩავა ამ ორმოებში,
არც ვარსკვლავი არ ჩაეტევა
და რამდენჯერაც კითხვით მივალთ,
დრუნჩში გვირტყამენ!
რა დავაშავეთ!
უყურე, 
როგორ იღერებს ყელს 
ეს მომღერალი
და როგორ იწვის
ის სანთლის დარად,
ჩვენ რომ შევქმენით
ჩვენივე მსგავსად.
როგორ დაწერა
მან მკაფიოდ ის სიტყვა,
რომელიც მერე
გულმოდგინედ უნდა წაშალოს.
განა კორომს არ წააგავს
ეს ორკესტრი შეფენილობით?
როგორ ახერხებს
არ გადაჰყვეს ერთ აღტკინებას,
ან შეხედე
როგორ გადადის
ერთი ჰანგიდან
სხვა, განსხვავებულ სიმღერაზე
მომღერალთ გუნდი,
როგორ წარმოშობს თავისთავში
ახალ სიყვარულს?
და მთელი ჩვენი ქალაქები,
ჩვენი გზნება და ჩვენი ყოფნაა - 
ვედრება არის 
და შეგტირი,
გეტოტები წმინდა სამოსზე - 
ნუ დააობლებ და შვილს ნუ წაჰგვრი!
და თუკი მოგვკლავ,
მაშინ ფრთები მაინც მოგვეცი,
რათა გავფრინდეთ.



სელენა,
ნუთუ, კაცის ყოფნა ის არის მხოლოდ,
რომ შენს ამოსვლებს დაესწროს ხოლმე!
კაცის სიკვდილთან ერთად კვდება
მთელი ქვეყანა,
იხუჭება არაემარე,
მთები, გორები,
ვინაა იგი,
ვის სიცოცხლის თანამგზავრად
სიკვდილი უნდა
და ერთი ხელით რომ აშენებს,
მეორით ანგრევს?!
ჰო, ცაო, ცაო,
ჩემთან ერთად რომ იმარხები
და სამყაროვ,
ჩემთან ერთად რომ კვდები,
ჩემი თვალების წყალობითა ხარ,
თქვენა ხართ ჩემი თვალების ხელა!

ბალი... მეჯლისი... ვაგზალები...
ნუთუ ამდენი ბწყინვალება სიკვდილისაა,
მის მიერაა ერთი წამით გამოშვებული?
რამდენ რამეზე გაცვდა მზერა,
ჩვენი გულები,რამდენ რამეს გულევია...
როგორ მღერიან,
ერთი შეხედე,
როგორ აღწევენ ლაჟვარდებამდე
და ზურგსუკან კი
ხიფათი ელით,
ო, ღმერთო, ღმერთო,
ათავისუფლე
ყველა ესენი სიკვდილისაგან,
თორემ იმდენი მიდის ჩვენგან,
რომ ვერც კი ვასწრებთ
გულში მაინც ვთქვათ - ”განუსვენეო”.


შენშია ერთად 
სადიზმი და გონიერება!
ყველაფერი
გვერდს რატომ გვივლის,
როგორც მდინარე,
რომელიც თითქოს ისე ახლოა,
რომ შეიძლება ჩვენიც გვეგონოს,
მხოლოდ იმიტომ,
რომ მისი ნატვრა
დიდხანს დაგვქონდა.
მაშ გავიწოდოთ
ხელი ჩვენი სურვილებისკენ?
ახლა რაც გვინდა,
რას მოგვიტანს ჩვენ სასიკეთოს,
იქნებ მერმინდელ სურვილისთვის
გვერჩია დაცდა?
ვიცადოთ და ასე განვლიოთ
ზღვის მეწამული კიდეები?
მართალი ვარ ჩემს სურვილებში?
მოიწი, ქალო,
ჩვენ ყველანი ცოლ-ქმარი ვართ,
არ არსებობს არცერთი წყვილი
ბუნებისგან ერთად ჩათქმული!

საწყალი კაცი, სულ იმას ცდილობს,
რომ ღრმა ნახნავში
ჩააგდოს თესლი!
ადამიანო,
შენზე გული
მე ჯერ კიდევ არ გამტეხია,
ჯერ კიდევ ველი,
რომ რაღაცას მოიმოქმედებ,
სანთელი შენი
ენთოს შენს შუბლზე,
შენთა თვალთა გადასასვლელზე,
მიჰყევ ამ სანთელს,
იმუშავე თვალებდახრილმა,
თავს რომ ასწევ, რას დაინახავ?
ვინ არ იფიქრა,
ქალის მკერდზე თავმიდებულმა,
თავის ცოდვაზე.
მაშ რატომღა ვუბრუნდებით
კვლავ ძველ ნაკვალევს?
ვინ?: ვინ გვეძახის?
რა თავშესაფარს ვიორმოვებთ,
ან რად გვინდა,
რომ დავიმალოთ?
რატომ ვცხრებით,
ან ჩვენი ვნების ნანაგრევებთან
რატომ ვსხდებით მოკუნტულები?
რა ახალ ჭიპს ვეძებთ ნეტავ,
რა ახალ კავშირს?
ვერ შევეჩვიეთ სიმარტოვეს?
ჰეი, საწყალო,
დედამიწაც სწორედ ეგრეა,
თავის დედას მოშორებული...
და ის ცოლ-ქმარიც,
სადღაც მთაში რომ ცხოვრობენ,
ჭიპს არ ეძებენ,
როცა ერთურთში
ჩაჰყვინთვენ ხოლმე?!
დღეს თუ არა,
ხვალ მიაგნებენ!
ვინ, ვინ არ მჯდარა
თავის ვნების ნანგრევებთან
შერცხვენილი და მოკუნტული!
ნეტავ რა არის
ჩვენს ვნებებში ისეთი ცოდვა,
რომ ამდენ ხანს ვერ შევეჩვიეთ?
იმით არ ვიშვით?
რა დავაშავეთ,
იმაზე მეტად
თვალები რომ არ გვეხილება,
რომ ჩვენს არსს ჩავწვდეთ?
ანდა მოხუცის 
დამცხრალი გული
ახალგაზრდობის ვნებით სავსე მოგონებებს
ვით ეგუება?
ღალატს როგორ ეგუება,
როცა იხსენებს!?

V

- რა, ამდენმა ადამიანურმა შენ არ დაგღალა?
მოდი, მოვიხსნათ ბარგი,
ჩემოვსხდეთ, 
დეიდაჩემო,
წმინდა არის შენი ჭაღარა,
როგორც ტაძრის თეთრი გუმბათი,
რომლის შეხედვაც
ვნებებს გვიქრობს
და შორს გვახედებს.
- ეს, ჩემი ქმარი რომ გცნობოდა,
განა ასე დამიყვავებდი?!.
მე და ჩემმა გოგომ გავწირეთ.
რადგან გვიშლიდა
ხელს გვიშლიდა 
და მოვიშორეთ.

იმ მესამემ
ცული დაჰკრა კეფაში და
ბეჭებს უწვდინა!..

გარეთ ციოდა
დედა-შვილი
ბუხრის პირად ვისხედით და
თავ-ფეხს ვხარშავდით.
ის კი,
თითქოს
ყველაფერი ერთიუცბად დაინახაო,
ისევ ჩვენსკენ მოდიოდა, 
გაღიმებული
და რაღაცის მახვეწარი.
რა უნდოდა იმ უბედურს,
ნეტა რას მთხოვდა...


სამმა დავმარხეთ ეზოში და
ქვეყნის თვალის ასახვევად
სამარეზე
თივის ძნა დავდგით.
მთვარიანი ღამე იყო - 
ჩვენ ის მთვარის ძირში დავმარხეთ.
ხოლო ჩვენ კი 
ცოდვამ უფრო დაგვაკავშირა...


ხვალ არ იქნება დღე,
ხვალ მზის სხივებს ნურავინ ელის,
რადგან ამ ღამით
მოხდა ყველაზე საშინელი რამ,
რაც კი მომხდარა!:

და თითქოს ჯიბრით,
მეორე დღეს მზე ამოვიდა
გამაძღარი და შენივთული,
თითქოს მსხვერპლი დაგვეკლას მისთვის
და ის სისხლი მიმატებოდეს.
ამობრწყინდა სიცოცხლის ბეჭედად
და უმანკოდ აბრჭყიალდა
თივის ბულულზე.

ადამიანურმა არ დაგღალა,
ამოდენამ, ამ უსასრულომ?
უბედურები არა ვართ, განა,
რომ, რასაც მიწა გვთავაზობს ხოლმე,
იმაზე ზეცა თავს გადაიქნევს?!
ჩვენივე თავის ჯვრებზე რომ ვართ გაკრულები,
განა ვერ ამჩნევ?
ჩვენივე სიკვდილს
სტუმრად ვესწრებით.
რამდენჯერ უნდა იწყოს თავიდან,
რამდენჯერ უნდა დაჰკრას კაცმა
მიწამყარს ფეხი,
რომ გაიხსნას და ეჩვენოს რამე,
იმედი რამე,
პასუხი რამე.
ან წუთები უბედურების
მთელს ჩვენს ცხოვრებას
ნათელს რად ჰფენენ?
ან რად მივყავართ სიხარულს იქ,
საიდანაც ვართ წამოსული - 
ტკივილისაკენ?
რამდენჯერ უნდა ჩაიქინიოს
ხელის მტევანმა,
თავისით,
თითქოს ჩვენს უნებურად,
თითქოს რაღაცა აზრს ასრულებდეს.
სწორედ იმ ხელის იმ მტევანმა,
ჩვენ რომ გვარჩენდა,
ქალის თავქვეშ რომ ბევრჯერ დებულა
და უბეშიც ჩაცურებულა.
რად ეჯავრება ცხოვრებას ნეტა,
როცა მას კაცი ებღაუჭება,
და, მითუმეტეს, ერთადერთ კბილით!
ან რატომ უნდა ახსენებდე
შენივე ფეხებს,
მტკიცედ იდექით,
თქვენს მიწაზე როცა დგახართო!
ო, დედამიწავ,
შენ ხარ სურვილი,
რომელიც მე
შესრულებით არ წამიბილწავს,
შენ ხარ შუბი,
რომელიც ჩემს მკერდში გაიარს!
მაგრამ ყველაფერს
წამით ხომ მაინც უნდა შეეგუო,
ამ ყველაფრის წინ ხომ უნდა შედგე,
რომ შეიყვარო.
ან რამდენი რამ უნდა იხმო
და შეიზიზღო,
რომ შენი თავის ამარა დარჩე.
ჩვენ
ისე ვცხოვრობთ,
თითქოს ჩვენ არ ვართ,
მოგვიცლია ჩვენი თავისთვის?
დავკვირვებივართ
ჩვენი კანის თუნდაც ერთ უჯრედს?
კოცონივით რომ ანთია ჩაუქრობელად?
მაგრამ ჩვენს მზერას,
რომ ვერ ეღირსა,
რადგანაც ჩვენ
ჩვენი თავისგან ვართ განდევნილი,
დროით განსაზღვრულნი,
უმეცარნი,
ყბადაღებულნი,
”ჰაა” -ს მკითხველნი
ქვევრის პირივით.
ჩვენ
ერთმანეთის პირებიდან წაგლეჯილი
ჩვენი თავი ვართ
და სიცოცხლეც ჩვენი ისე ადრე თავდება,
როგორც ტუჩზე მიყუდებული
ნაკლული ბოთლი,
როცა ასეთი ენერგია გაქვს კაცს ყლაპვისა
და წყალს კი არა , ჰაერს ისრუტავ.

ნაყარზე დგას ჩვენი აზრი
და არა კლდეზე!
ვინ, 
ვინ დაწვება თავის ლოგინში
დღის მტვრის გარეშე?
ვინ არ შემკრთალა,
სხვისი სიკვდილით
წამიერი აღტყინება რომ განუცდია?
ვის დააბრალოს საცოდავმა?
თავის უღონო არსებობას?
თუ ვინც დაჰბადა,
იმას უნდა ჩაუმტვრიოს
ფანჯრის მინები!
განა ჩვენ ის ვართ,
რასაც ვხედვთ,
ან რასაც სხვები მისჩერებიან?
მხოლოდ სიკვდილია ის კამარა,
რომლითაც ჩვენ
ჩვენს თავს შევიპყრობთ!

შიშია ჩვენი გულის მადანი.

VI

დავჯექ წყლის პირას
და დავიწყე ჩუმად ტირილი
და ჩავაყოლე
თვალი ჩემს მუხლებს
და გავხედე
ზურგსუკან ჩემს კვალს
და ვთქვი:
- განმშორდი!
ჩემი ცრემლები
იგულისხმება როგორც მდინარე.
სადაც შენი კვალი გაქრება.
წინგამხედავმა თრთოლვით ვიგრძენი,
თუ როგორ ნაზად
ჩამომაწყვეს მხრებზე ხელები
და რა სიფრთხილით
დაალაგეს ძუძუები
ჩემს დაღლილ ზურგზე…
და მომეჩვენა,
თითქოს ღმერთს ვსურდი,
რადგან ის მგზავრი,
ჩემნაირად რომ უცხოვრია,
ასე უეცრად
ასეთ სიტკბოს ღირსი არ არის.
- დაბრმავდი-თქო- ვუბრძანე ჩემს თავს,
რადგან არ მწამდა ჩემი თვალების
და აღარც იმის დაჯერება მინდოდა უკვე,
რომ კვლავ მოვტყუვდი.
წამოვდექი თვალდახუჭული
და ხმის კანკალით ვუთხარი სტუმარს:
- გამიყვანე მდინარე-მეთქი.
მან
მომწმინდა თვალზე ცრემლი,
მოსწყვიტა იგი მდინარის ბოლოს
და ჩუმად მითხრა:
გაახილე, შვილო თვალი,
დედა ვარ შენი!


ხა… ხა… ხახახა…
- გარეთ კი არა,
სამყაროში,
ვარსკვლავების შესაწუხებლად,
უსიამოვნოდ რომ შეეკრას
ზეცას წარბები,
ჩემს გვამში,
ჩემს სულში,
ჩემს საკუთარ კოსმოსში ჩავიხარხარე…

ო, თქვენ დაწნულო ვარსკვლავებო,
ჩემი ტყუპის ცალი სად არის?
- ის წაიყვანა შავგრემანმა,
შავ მიწაში
ჩაუძღვა კიბით.

ჩემი სული
შეურაცხყოფის,
გულის მოოხების
და მკვდარი თაგვების 
გადმოყრის არე.
მინდორი,
სადაც
ყველას შეუძლია ბარვა და ჩიჩქნა
და მკვდრის დამარხვა.

და მე ვიხილე
ჩემი სული,
როგორც ველი
ნახირგაცლილი,
ორ ზეგანს შორის
რომ დარჩება შუაღამისას
და ქარი გაჰგვის
უკანსკნელ
იმის სურვილებს.
”ჩემი პატრონი
ქალაქს წავიდა
და იქედან დაბრუნდება
გამდიდრებული
და შემომავლებს
ღობეს ოთხკუთხივ,
დასახლდება,
მიწას ფეხს დაჰკრავს
და გადახედავს
მომიჯნავეებს.”


და იტყვის ღმერთი:
ვიღაცა ხომ უნდა ტიროდეს,
რათა ცრემლებით დარაჯობდეს
ქვეყნის სიხარულს,
ამოირჩია
და უბრძანა
სვილისფერ ჭაბუკს:
შენი თვალები
სახედველნი კი არ არის,
საცრემლენია!
ყოველი ტირის 
შენი თვალებით,
სადინარია ყველა ბალღამის,
შენი ცხვირი
წყალგამყოფია,
შენი ღაწვები
იმ ცრემლების ბილიკებია,
შენი სუნთქვა
არხევს მათ ტალღებს,
შენი ყელი
იმ ნაკადთა ჩაკონებაა,
შენი მკერდი
იმ ცრემლების ჩასაკარგავი.

ვის ძინავს
პირში ცივწყალდაგუბებულს,
ვინ დარაჯობს დედამიწას
ჯოხდაყუდებით?
ცრემლი ჩვენი,
პატიოსანი!

რამდენი რამეა ადამიანი!
აი, თუნდ ეს ხე:
მარტო რომ დგას,
აი, ეს ძაღლი:
ქუჩაზე რომ ცდილობს გადასვლას,
თავმოქცეული,
დაკვირვებული.
მე კი ვეფერები ამ ხეს,
ხელს ვუსვამ
და იმ ძაღლსაც
სიყვარულით თვალს გავაყოლებ,
მაგრამ ადამიანს ვინ ეფერება!
ჩვენ ხომ ბევრი რამ გვაქვს ისეთი,
რათა ჩვენზე ხელი აიღონ.
ჩვენ ჯერ გვეუბნებოდნენ,
- აბა , იცინეთო,
და ჩვენ ვიცინოდეთ,
- უხახახახა…
მერე გვითხრეს,
- ახლა იტირეთო!
და ჩვენც ვქვითინებდით, 
- უჰოჰოჰოჰო…
მერე კი გვითხრეს,
- აი, ნახეთ, რასა ჰგავხართო!
მძულს ყველა,
ვისთვისაც სულერთია ადამიანი.
ის მგზავრია და 
სულ იმას ცდილობს,
რომ გაიხსენოს,
საიდან მოდის.
ისიც არ გიკვირთ,
რომ ამხელა გზა გაიარა?
მან მზე იხილა ამოოხვრაში
და გადაწერა ყველაფერი,
რაც კი იხილა!
ნუ მოსთხოვთ მას,
რაც არ შეუძლია
და თავის თავსაც
ნუ მიაჯაჭვებთ.
გინახავთ
თქვენ ის
დაბალ სკამზე ჩამომჯდარი,
თავის ბუხრის წინ,
ღველფებში რომ ჩაიყურება?
რას ფიქრობს იგი?
თავისთავზე არა ფიქრობს
და არც თავის მოკლე გზაზე
არა სწუხს იგი!
განა ციმციმზე და კრთომაზე
თვალი მაგრდება?
ერთი წამით რომ შევაჩეროთ,
ხომ დავინახავთ,
მანამდე კი
ჩვენ ბავშვები ვართ,
ჩიტისჭერად აღტყინებულნი.
ჩვენს დაფიქრებას
განათება მოჰყვება განა?
ბარი კი ჩავა მიწაში და
ქალის მუცელიც ჩაიზნიქება
და კალამიც
მელანში ჩასჯგვლემს,
მაგრამ აზრი კი ვერ შეაღწევს
იმ ბლანტ სივრცეში…
ჩვენ წინ, ის უკან…
იმ პირობით,
რომ არ არსებობს
არც წინ, არც უკან…
და ჭკუაზე რომ არ გადავიდეთ
და სულ რომ არ გადავიჩეხოთ,
ჩვენ გვაქვს ცხოვრება
და ჩვენი თავი,
გვაქვს სიცივე,
რათა გავთბეთ
და გავიხაროთ,
გვაქვს შიმშილი,
რათა გავძღეთ
და მადლობა ვთქვათ,
გვაქვს ვარსკვლავბი,
რათა დავტკბეთ
იმათი ცქერით,
გვყავს ქალი,
რათა იმან
წარმოშვას კაცი,
საბერველივით დაუბეროს
და გააღვივოს
და რომ კაცმა
წამოშვას ქალი,
გაიხსენეთ პატარა ბავშვი:
მიამიტად რომ ჰგონია,
ტვირთს ვეწევიო,
რაკი ხელი მოავლებინეს
და წყაროს წყლიდან
სახლისაკენ წამოიყოლეს.
ისე ჩვენც ხომ არ გვეჩვენება,
რომ ვიტვირთეთ ჭეშმარიტება,
რაკი ოდნავ მხარით შევეხეთ.

VII

განა რატომ არ დავიწყე ლექსების წერა,
რომ ქვეყანა გადამერჩინა?!
ახლა კი
თვითონ ჩემი თავი გამჭირვებია.
მოიწი, ქალო,
და უყურე,
ჩემს სიმღერაში
დიდი ცრემლი
პატარებს რომ თან გაიყოლებს.
მე კი
ჩემს ყველა ნიღაბს გაჩვენებ.
მოიწიე
და დანდობით
გვერდს დამიჯექი,
შენთვის ვარიგებ ახალა ამ სიტყვებს,
როგორც 
ორი მოსისხლის ხელებს.
თუ მოგაბეზრო,
გამაჩერე ხელის აქნევით,
ვით დუქანში მევიოლინე!
ღიმილი ესე,
სახეზე რომ მკიდია ახლა,
უკანასკნელი ნიშანია,
რომ ცოცხალი ვარ.
არარ შემიძლია ჩაკონება,
არარ შემიძლია გადარევა,
ვუცდიდი,
მაგრამ არ მომცა
ნიჭი მოყვასის სიყვარულისა!
ღიმილია ერთადერთი,
რომ მაშრიალებს,
ჩემი თეთრი დროშაა იგი,
რომელთაც მე მეტრებს ვუზავდები,
მეგობრებს ვხვდები...
ვიდრე ისიც არ ჩამომგლიჯეს.
მოიწი, ქალო,
ჩემო მუდმივო თანამგზავრო,
მაგრამ გახსოვდეს:
რამდენიც გინდა
ჩემმა პირმა აუგი გითხრას,
გული მუდამ გებოდიშება.
მოდი,
ჩამოვსხდეთ წყლის პირას და 
ცრემლი
დავართოთ.


VIII

ქალის ცხოვრება
მის ბალიშქვეშაა.
ნივთნი პატიოსანნი,
რომელთა ხილვას
თვით მთვარეც კი ვერ შესწრებია,
იქ იმალვიან,
ცრემლის რუებიც
თავს აქ იყრიან,
იქ ინასკვიან.
სასიყვარულო ბარათიც რამ - 
მოუცლელეობით
თუ ვერ მოხერხდა მისი დახევა,
იქ იმალება.
მაგრამ ჩვენ ხელს
იმ ბალიშქვეს ვერ შევაცურებთ,
თქვენ ეს თხელ წყალში
თევზის ჭერა კი არ გეგონოთ,
ქვის ქვეშიდან
თევზს რომ დაითრევთ,
მუჭაში რომ აიფართხალებთ
და ნაპირს რომ გამოხედავთ
გამარჯვებულნი.
იქ კი მე ვდგავარ!
- ეს მე, ძვირფასო?
ეს სულ მე, არა?..
არა, აქ ხომ უხერხულია,
იქეთ ბიჭები ბანაობენ
და სულ ჩვენსკენ იყურებიან.
მაშინ... არა...
მაშინ... მე თვითონ.


”განვიბანო”!
ო, ვინ იტყვის კიდევ ამ სიტყვას,
ისე მართლად
და გულწრფელად,
როგორც შენ, ქალი.
გარს რად უვლი ჩემს ბაგეებს,
ვით ცეცხლის კოცონს?
ბოლოს გინდა რომ გადაეშვა?!
ჩემი ზოდიაქო
ქალის ყველაზე წმინდა ადგილზეა
და ღმერთო, ღმერთო,
ნუ მომაკლებ მე
ამ დღეთა ტკბილთა
ჩემს ზედა დენას,
როგორც ლბილ ტალღათ
და ლამ-წყალთა
არონინებ და აქევქევებ
თევზთა, მცურავთა,
ბაყაყთა ზედა.

ქალის თაღებში მიედინება
ჩემი ცხოვრება,
მე თვითონ კი
ჭუჭყიანი ვარ!


ქალი,
რომელიც ჩემი სურვილით
იღვენთებოდა ვით საყდრის ჭერი,
ჩემს წინ დგას ახლა.
”მე თვითონ” - თქვა მან,
თითქოს თანხმობა
მარტო ღმერთმა კი არ ურჩია,
მისმა ერთგულმა მეგობრებმაც
გამოაცილეს,
რათა
ასე არ დარჩენილიყო
ეს ლამაზი და ჭკვიანი ქალი.
ერთმა მათგანმა,
ოჯახის ქალმა - 
თითქოს ხელიც კი უბიძგა
და მოაგდო
ჩემამდე ტუქსვით,
ხოლო მეორემ,
ორმოცი წლის გაუთხოვარმა,
თავი დახარა,
რაც თანხმობას ნიშნავდა უკვე.

ერთ გათხოვილ ქალს
სულიწმინდისგან მიდგომაღა ენატრებოდა,
ვევედრებოდი სულ ბოლო ნოტზე,
რომლის შემდეგაც
ქვითინი იწყება...
ტირილის პირას დავდიოდი,
მის მწვანე მოლზე,
გაკვირვებისგან
სული სახეზე გამოეფინა!
ეხ! ქალს რომ ლოდი აწევს გულზე,
იმას დამტვრევა კი არ უნდა,
დადნობა უნდა,
როგორც ქვამარილს
ხარლარის ლოკვით!
თავს რომ გვერდით გადაიგდებს,
თმებს რომ გადიყრის
და ყელყურს რომ გამოაჩენს...
კაბა რომ მუხლებს ააცოცდება
და იქ შედგება - 
რა შეედრება!
და...
ნეტავი თქვენა, მკვდრებო,
რომ არარაფერი აღარ მოგინდებათ!

თავისი თავით
ქალიც შეკრთება,
მაგრამ საიდან ჩაეჭრებათ სიყვარული
ამ პატარა გოგონებს ნეტავ!
ვცემე, გავლანძღე
და ის პირველად დაწვა თავისთვის,
მისი პროტესტი უხმო იყო,
როგორც თოჯინის,
სიტყვები უხვად მომდიოდა,
რადგანაც მე თავსაც ვიცავდი,
დედის მუცელში შევაბრუნე,
აღარაფერი ამართლებდა
იმის სიცოცხლეს.
და როცა გვიან,
სიბნელეში გავიგონე
მისი ტირილი,
პირველად ვიგრძენ,
რომ ის სუსტი გოგონაა,
მე კი- ვინა ვარ?!

რაღაც წმინდამ გვერდს ჩამიარა.

ძუძუებს შორის
სწორედ რომ გველის საგდებია,
მისი საწოლი!
მოგესალმებით, აივნებო,
მთელი თქვენი ქალიშვილებით!
ო, ღირს ამათი გაკვირვება,
ფანჯრის რაფაზე დაყრდნობილების,
აივნებზე გადმომდგრებისა...
ჩაითრიე, აიყოლიე!...
მაგრამ როგორღა აღვფრთოვანდე,
როდესაც ვიცი,
თუ როგორი ტანჯვით
შეკოწიწდა ეს სილამაზე.
რა ნაჭრებით,
რა ნაკერებით!..

გავტეხე
თქვენი სიცილის ფანჯარა!
გახსოვს,
მთვრალი და ოხერტიალი
ფურთხით რომ მიიკმევდი გზას?
ვინ იყო შენთან
ქარისა და ფოთლების გარდა!
შენ ხალხს ხედავდი
მხოლოდ წელსქვევით,
თითქოს დანარჩენი
ჩრჩილს შეეჭამა.
შენ ქალებს ხედავი
მხოლოდ წელქვევით,
თითქოს გინდოდა გამოგეცნო
წინმიმავალ ქვედატანთაგან
რომელი იყო წმინდანისა...
ადიოდნენ და ჩადიოდნენ,
თითქოს ამბობდნენ,
შენც... იმასაც...
შენც... იმასაც...
ატრუვებული
ძაღლი ძუკნას რომ გაჰყვება
უცხო უბანში,
რას დანართებენ იქაური ნაგაზები,
ვინ ვერ მიხვდება!

ჯოჯოხეთში რომ მოხვდებით,
მეც მინახულეთ!



* * *
IX

გინახავს მარტში
როგორ დგანან ხეები და
როგორ ელიან,
რომ ერთ ძახილზე 
იფეთქონ და გამოჰფინონ
მწვანე კვირტები.
მანამდე კი... ჩიტი გადიფრენს
გამხმარ რტოებზე.

მომიცადე, გაზაფხულო,
ჯერ ნუ გაშლი
შენს მწვანე კარვებს,
მე ჯერ ისევ იმ ზამთარში ვარ,
გაბურდული მის თეთრ გორგალში.
მომიცადე,
და სულში ნუ შემომიძვრები,
მომიცადე
და თვალებში ნუ ჩამეჭრები,
თორემ შენი ელდა მეტია,
ვიდრე ათასი ჩიტის ერთად აფრთხიალება,
ვიდრე ათასი ფოთლის ერთად აღმოცენება,
და ნუ მაკვირვებ, დღეო, რომ აქ ვარ!

მე აქ ვარ,
ჩემი მეგობარი კი
ცასა ჰკიდია
ცოლის ნაწნავით!

ჰეი, ვინა ხარ,
მანდ ვინ იმალვი?
განა შენ კი უყვარდი შენს ცოლს?!
განა მას შენთვის
ქანდარიდან ყვავილები გადმოუყრია?
განა მას შენ
თავიდანვე თან გამოჰყევი?
განა თქვენ ერთად ჩაგიფიქრეს?
სად იყავი,
როდესაც ის
ველის ყვავილებს აგროვებდა
თავის ოცნების ჭაბუკისათვის?
იქ,
იქ უნდა მდგარიყავი,
შე უბედურო,
მისი არსობის სათავეში,
იქაური წმინდა წყლები უნდა გეტოპა!

ჩემი შეყვარებული
სხვა მხარეშია,
სხვა ქვეყნის ქარი უფრიალებს თმებს,
სხვა ქუჩაში დაიარება,
სხვის ლოგინში წევს!

ვინ მელის მე გზაჯვარედინებზე!
ვინ შეიკრავს სუნთქვას
ანდა
პირში ლუკმას ვინ დაიყოვნებს,
- მოიცადე, ხომ არ მოდისო!
ან ვინ იტყვის სველ ბალიშში სახეჩარგული:
- მიყვარს, მიყვარსო!

ვერ შევუნახეთ
ერთმანეთს თავი,
გაგვცალეს
გზისპირს მდგარი ხესავით,
ჩემი ნაყოფით
შენი კალთა არ დაზნექილა,
შენი ნაყიფით
ჩემი ტუჩი არ დასუსხულა,
ვერ შევუნახეთ
ერთმანეთს თავი!...
ახლა რად გვინდა
გვამების ვნება,
ჩვრების ერთურთზე ყელების ჭდობა,
ჩვენი ზაფხული დამთავრებულა,
ვერ შევუნახეთ
ერთმანეთს თავი!...
წყეული იყოს,
ვინც პირველმა
შეგვახო ხელი,
ვინც პირველმა გაიფიქრა:
- რა კარგიაო!..

ჩვენ ხომ ერთ ჭერქვეშ
არ გვიცხოვრია,
ჩვენთვის ლოგინი არ გაუშლიათ,
ალგამოვლილი პეპლებივით
ჩვენს ფრთებზე ვტირით.

ვერ შევუნახეთ
ერთმანეთს თავი!...



მაშინ მივილურსმოთ ერთმანეთზე,
ერთმანეთის ჯვარზე გავეკრათ,
შური ვიძიოთ
წარსულზედაც და მომავალზეც...
და იმაზეც,
ვინაც ერთად არ ჩაგვიფიქრა,
ასე გაგვწირა...

ჰოი, დამმალე,
გევედრები,
დამმალე სადმე,
თუნდაც დროის რომელიმე გამოქვაბულში,
თუნდაც მიწაში,
სადაც კაცს უკვე აღარავინ სდევს...
და თუნდაც,
თუნდაც შენს სხეულში,
რადგანაც ჩემთვის 
უკვე სხვა კარი არ გაიხსნება!
მხედავ?!
ხომ მხედავ,
როგორ გაწყდები,
როგორა გბურჩქნი ძუძუებში,
გეტოტები, გედგაფუნები,
ჰოი. გაიღე,
გაიხსენი და ჩამიყოლე,
და ჩამიტოლე
და მერე, მერე...
დაიკეტე,
დაიხურე
და დაიბეჭდე
და დამფარე მე,
უპასუხოდ დატოვებული!