კურდღელი (თავი მერვე)
პროფესორი მხოლოდ სადილის წინ ათვალიერებს გაზეთს. სხვა დროს არა სცალიან. თავდაპირველად შავ ჩარჩოებს გადაავლებს თვალს – წასულების გვარებს წაიკითხავს. ეხლაც მეოთხე გვერდს დაჰხედა და შეკრთა. “…აუწყებენ, რომ სტუდენტი ბიძინა მარგიშვილი ტრაღიკულად დაიღუპა…” ქრონიკას ჩაადევნა თვალი და იპოვნა: “გუშინ, დილის სამ საათზე, “არტოს” კლუბის მახლობლად უცნობმა ორი ტყვიით მოჰკლა სტუდენტი ბიძინა მარგიშვილი, როგორც სჩანს, მოკლულსაც უსვრია ორჯერ. მკვლელი მიიმალა. გამოძიება სწარმოებს”. დორაშვილი წამოდგა, დაფაცურდა, ისევ ჩამოჯდა, ისევ ჩაიკითხა და ისევ წამოდგა. ნახევარი საათის შემდეგ ედიშერმა გაუღო კარები. – გამარჯვება, ედიშერ! – გაგიმარჯოს, ძია ფრიდონ, მობრძანდი. ტალანში ბინდია. და ამ ბინდში ორი წყვილი თვალი ერთმანერთს მიებჯინა. დიდხანს აწვებიან, თითქო დავობენ – რომელი რომელს მოსტეხავსო. ექიმს ხელში გაზეთი უჭირავს. ედიშერს თვალები ერთი წუთით ამ გაზეთზე გადააქვს. მერმე ისევ დორაშვილის თვალებს ახლის. თითქო გაიგო, ან მებრძოლს ვეღარ უძლებს: ტუჩების კუთხეში ღიმილის მსგავსი ელვა აიგრიხა, თვალები ჩაიკეცა, მოარიდა. – სტუმარი არ გინდა? – ცივად ეკითხება ექიმი და პალტოს იხდის. – ძია ფრიდონ! – თითქმის ჰკივის სიდონია კარებში, – ძლივს, ძლივს არ მოგვიგონეთ! რა არის, ღმერთმანი, რად დამივიწყეთ?! – და მკლავზე ეკვრის, თითქმის ეხვევა. – ცოტა ადრე მოხვიდოდით, სადილს გაჭმევდით. – მადლობელი, გიახელი… სიდონი, ეგ კურდღელი ვეღარ მოიშორე? ვერა, ვერ მოიშორა სიდონიამ. ან ვის რას უშლის ეს კურდღელი, საკვირველია. სიდონიასთვის კი ერთად-ერთი გასართობია. ექიმი დაღვრემილია. ყველას და ყოველივეს ათვალიერებს, თითქო პირველად ჰხედავსო. ზოგჯერ თვალი ედიშერზე გადააქვს. მაგრამ ედიშერიც აშლილია. მოუსვენრად ზის. აღარ იცის, სად წაიღოს თვალები და ხელები. სიდონია ჯერ კიდევ ჰფეთქავს და ცდილობს სხვებიც გააცინოს. მაგრამ თვისი გუნება რომ ვერ გადასდო ქმარსა და სტუმარს, უმალ მათივე შეისრუტა და თვითონაც მოიღუშა. ოთახში დუმილი ჩამოწვა – უხეში, მძიმე და შემხუთავი. ედიშერმა დრო იხელთა: – ძია ფრიდონ, ბოდიშს ვიხდი. ექიმი შეკრთა, თითქო გაუხარდა კიდევაც. – მიდიხარ? გეჩქარება? – ძალიან მეჩქარება. – კარგი, წადი, სიდონია გამართობს. – ახალს რას მეტყვით, ძია ფრიდონ? – ეკითხება სიდონია, როცა ედიშერი გადის. – ახალს? ახალი შენ უნდა მიამბო. გაზეთს ხომ კითხულობ? – როგორ არა, ვკითხულობ, მაგრამ დღევანდელი არ წამიკითხავს. – რატომ? – არ მოუტანია. ედიშერმა მითხრა, დღეს გაზეთი არ გამოსულაო. – მართლა?.. შეიძლება… და რაღაცას ჰფიქრობს, თითქო ბრძოლის გეგმას აწყობსო. მერმე მიიხედ-მოიხედა და წამოდგა: – ეს რა ამბავია, სიდონი! ოთახი რად დაგიბნელებია?! ფანჯრების დარაბები რად მიგიხურავს? – და გამოსაღებად წავიდა. – ნუ, ძია ფრიდონ, ნუ გააღებთ! – წამოდგა სიდონია. – რატომ, ქალო? – შესდგა ექიმი. – იმიტომ… რადგან… – აირია სიდონია. – არ მესიამოვნება, მეხამუშება. – რად გეხამუშება, სიდონი? სიდონიამ სავარძელი მოატრიალა, დაჯდა, ზურგი სარკმელს მიუბრუნა და უპასუხა: – არაფერი. თუ გნებავთ, გამოაღეთ. ექიმმა დარაბები გამოაღო. ოთახში თეთრი შუქი შემოიჭრა. გარეთ ნაადრევი ზამთარია. თოვს. ქალაქი გათეთრებულა. – სიდონი, პასუხს ველი: რა გეხამუშება მეთქი? – არაფერი, ძია ფრიდონ. – არაფერი? მაშ მე თვითონ გეტყვი. – ბრძანეთ. – გარეთ ზამთარია, სიდონი. – ზამთარი? ხა-ხა! – და მხრები შეიშმუშნა. – დიაღ, ზამთარია, თოვლია. შენ რას იტყვი, ქალო? – არ ვიცი. – როგორ თუ არ იცი! გარეთ გაიხედე და სთქვი, ზამთარია თუ ზაფხული? – ზაფხულია… ცხელა. – ზაფხული? მაშ თეთრ კაბასაც ალბათ მაგიტომ არ იშორებ. – რა თქმა უნდა! ზაფხულში თეთრი სჯობია. სხვა კაბაში მცხელა. – ეხლაც გცხელა, სიდონი? – რა თქმა უნდა! ძალიან ცხელა, ტყეში ფიჭვი დნება… ბაღი ყვავილებით არის სავსე… ზამბახები, ვარდები, შროშანები… – სიდონი! – მკაცრი ხმით უძახის ექიმი. – ბაღში ჯუანშერი დარბის. – თითქოს არ ესმის ექიმის ხმა. – ზამბახებს ჰრწყავს. მერმე კურდღელს მომართავს და დაუკრავს. აი, მესმის… უკრავს. და თვითონაც კურდღელს აჩხაკუნებს, რომელიც ვალსის ერთ მუხლს აჟღარუნებს, მერმე უმალ თვითონვე აჩუმებს, თითქო კურდღელის ხრიალისა შეეშინდაო: ნუ, ბაჭიავ, ნუ… გაჩუმდი, გაჩუმდი.. ისევ დუმილი სჯობია, დუმილი და გარინდება. – სიდონი, გარეთ გაიხედე და სთქვი, რასა ჰხედავ? – და ხელში ხელი წაავლო სარკმელთან მისაყვანად. – ნუ, ძია ფრიდონ, ნუ მიმახედებთ. არ მესმის, ღმერთმანი, ვისთვის რა საჭიროა ჩემი გამოფხიზლება! – შენთვის არის საჭირო, სიდონი, შენთვის, ისევ შენთვის და შენი ნათესავებისთვის: შვილისთვის, ქმრისთვის, დედისთვის. – მჯერა. ჩემთვის კი საჭირო არ არის. – სიდონი, თვალიც გიჭრის და გონებაც. კარგად ჰხედავ ამ თოვლს. გაიგე და შეიგნე – ზამთარი მოვიდა. – ზამთა-ა-ა-რია-ა-ა ჰე-ე-ეი… – დაიწყო ღიღინით სიდონიამ და დაუმატა: – პირველი მითხარით, ძია ფრიდონ! – სიდონი, არც შენა ხარ სიმღერის გუნებაზე, არც მე მემღერება. თუ ხუმრობას თავი არ დაანებე, მე წავალ. და წამოიწია. სიდონია ორივე ხელით მისწვდა მკლავში: – რა გინდათ ჩემგან, ძია ფრიდონ, რა გინდათ? – შეემუდარა. – მითხარი, რასა ჰხედავ გარეთ? – მეტი არაფერი? მაშ გეტყვით: თოვლს – მეც ვხედავ თოვლს – ამ კურდღელივით თეთრ თოვლს. – მაშ რა დროა ეხლა, სიდო, ზაფხული თუ ზამთარი? – ვთქვათ ზამთარია. მერმე? – მაშ რად ამბობ, ვითომ ეხლა ზაფხული იყოს, ვითომ წაღვერში იჯდე და შენი ჯუანშერიც ბაღში თამაშობდეს? – იმიტომ რომ… – და მიყუჩდა. – იმიტომ რომ, – ამთავრებს სიდონიას ნაცვლად დორაშვილი, – იმიტომ რომ დრო ვერ გადაგილახავს, სიდონი. თუ სთქვი – ეხლა ზამთარიაო, ისიც უნდა აღიარო, რომ ზაფხულის დასასრულს შენი ჯუანი მოკვდა! – ისევ მოკვდა! მხოლოდ მოკვდა! ღმერთო ჩემო, მუდამ მოკვდა და მოკვდა. – ჰკვნესის კერპი დედა. – ხომ გჯერა სიდონი, რომ ეხლა ზამთარია, ბოლო ზაფხულში – მგონი ოც აგვისტოს ჯუანი მოკვდა? – მე თვალით ვხედავ ზამთარს. ყურით და გონებითაც მესმის – ჯუანი მოკვდაო. ვადასტურებ ამას. ეხლა ხომ დამშვიდდით, ძია ფრიდონ? მაგრამ… – მაგრამ რაო? – მაგრამ… მე ამას არა ვგრძნობ, ძია ფრიდონ. ჯუანი მოკვდა, სალომეს მოუკვდა. მე კი ჩემი შვილის სიკვდილს არა ვგრძნობ. – მაშ რასა გრძნობ, ქალო? – ზაფხულია… ცხელა… ფიჭვი დნება… – ისევ?! – ბაღში ჯუანი თამაშობს… თეთრი ზამბახები… თეთრი ყვავილები… თეთრი კურდღელი… აი, წეღანაც ვგრძნობდი, და ეხლაცა ვგრძნობ ჩემს მკერდსა და მკლავებზე ჩემს ბიჭიკოს – პატარას… პაწაწინა… პაწაწკინტელას. თქვენ კი გსურთ ჩამაგონოთ ვითომ ჯუანი მომკვდარიყოს… თქვენ გსურთ ბედნიერ ზეციდან უბედურ მიწაზე ჩამომიყვანოთ, არ ვიცი კი – რისთვის, რისთვის? – ვიმეორებ, სიდონი, შენთვის, ისევ შენთვის მეთქი. შენ მიწა უბედურ ქვეყნად მიგაჩნია, ზეცა კი – სამოთხედ. აი, აქა სცდები, სიდონი. აქ არის შენი სენის სათავე. მე კი გეუბნები: მარტო მიწაზეა ჭირიც და ლხინიც, ჭმუნვაც და სიხარულიც, სიცოცხლეც და სიკვდილიც. იქ კი – შენგან მოგონილ ცაში – არც ერთია, არც მეორე, არც მესამე. იქ არაფერია, სრულებით არაფერი – გარდა ისევ შენგნითვე შეთითხნილ სიცრუისა. – იქ ჯუანია, ჩემი შვილია… ილია. – უკვე იცრემლება დედა. – ჯუანშერი მიწაშია, სადონი, იქ კი მხოლოდ მისი ლანდია – ისიც ცივი, მშრალი, უსულო და უსისხლო. – თბილია… ილია, ძია ფრიდონ, თბილია ჩემი ბი… ბიჭიკო… ჭიკო. – თითქო თბილია ხუთი წუთით, როცა გულყრა მოგდის. და ამ ხუთიოდე წუთისთვის შენ სწირავ შენს პირად სიცოცხლეს, მოვალეობას, ბედნიერებას, დედას, ქმარსაც და მეორე შვილსაც – კატოს, პაწაწინა კატუშას. – კატუშას, ჩემს კა-კატუშას. – და შენც იტანჯები, მუდამ იტანჯები. – ვი.. ვიტანჯები… ანჯები… – მეც ვიცი, სიდონი, რაც ხდება შენს გულში: ცეცხლი გეკიდება. მართალია თუ არა? – მეკი… მეკიდება… მართა… მართალია… თალია… ალია… – მაშ ნუღარ აწამებ სხვებსაც და შენს თავსაც. გამოტყდი, რომ ეხლა დეკემბერია. – დე… დეკემბერია… ბერია. – ზამთარია-თქო! – ზა… ზამთარია… არია. – შენი ბიჭიკო, შენი ჯუანი მოკვდა!! – ჩემი ბიჭიკო… ჭიკო! ჩემი… ჯუ… ჯუანი… ანი! და კვლავ მიილულა, მიიბნიდა, გადასახლდა: – ჯუ… ჯუანი. ზაფხულია… ულია.. ცხელა. ზამბახები… ბიჭიკო… ჭიკო. თეთრი კურდღელი… ელი. ექიმი აიმრიზა, მოიღუშა. მოჰბეზრდა სუსტი დედაკაცის უდრეკი სიკერპე და ჟინიანი აჩემება. ოთხი თვე გავიდა, რაც თავთ დასტრიალებს. მრავალჯერ მიიყვანა გამოფხიზლებამდე, მაგრამ სიდონია სწორედ მიჯნაზე დახუჭავდა თვალებს და გადაფრინდებოდა გაღმა. დორაშვილს კიდევ მოეპოვება მარაგად შენახული ხერხი. დღემდის არ იხმარა – სათუთია, საფრთხილოა. დღეს კი… დღეს მეტი გზა აღარ აქვს. რაც გამოვა – გამოვიდეს. მოსახდენი მოხდეს! – სიდონი, ყური მიგდე! – უნერგავს ყოველ სიტყვას. – გაიხსენე ბიძინა მარგიშვილი! – ბიძინა… ბიძი… – შენი ბიძინა ქალაქში დადის, – ჩქარობს ექიმი საბაასო ძაფის გაბმას, – დადის და მთელ ქვეყანას უამბობს: სადონია ჩემი საყვარელიაო. ქალი გახევდა, გაინაბა. დორაშეილი კი მკაცრად მიაბიჯებს თავის გზით: – სიდონი, შენი ბიძინა სალახანა ყოფილა! – ვაი მე! – აბორგდა სიდონია. – ყველგან თავი მოგჭრა!.. შეგარცხვინა!.. სახელი გაგიტეხა! – გამიტეხა!.. შემარცხვინა! – სალახანა! ჰარამზადა!! – უტკეპნის დორაშვილი. – სალახანა!.. ჰარამზადა! – ბრაზით იმეორებს სიდონიაც. – საზიზღარი! საძაგელი! – უუჰ, საზიზღარო!. საძაგელო!! – ჯუანიც ბიძინამ მოჰკლა! – ბიძინამ მოჰკლა, ბიძინამ! – ამიტომ თვითონ ბიძინაც სიკვდილის ღირსია! – გამოაქვს განაჩენი დორაშვილს. – ღირსია, ღირსი! – აღარ ინდობს სადონიაც. – მაშ მოკვდეს!! – ჩასძახის ექიმი. – მოკვდეს! მოკვდეს!! – ამოსძახის სიდონია. – აჰა, მოვკალი!! გაიხარე!! – უუჰ! – სიხარულით ჰგმინავს შურ-გებული ქალი, – აგრე!.. აგრე!.. დაჰკა! დაჰკარი!! – ბიძინა მოკვდა, სიდონი! შენი და ჯუანშერის შური ვიძიე. სიდონი, ჯუანიც მოკვდა! – მოკვდა… – ძლივს ესმის ექიმს. – კარგად დაიხსომე: ჯუანშერიც მოკვდა!! – მოკვდა… მოკვდა. – თითქმის სტირის სიდონია. – ჯუანი ოთხი თვის წინად მოკვდა. სიდონი! ბიძინას კი დღეს მარხავენ, დღეს! დღეს!! – დღეს მარხავენ… საწყალი. – უკვე იბრალებს შურგებული. – გაზეთშიც განცხადებულია. მსხვილი შავი ასოებით სწერია. წაიკითხე! წაიკითხე!! წაიკითხე!!! – ლურსმანივით ჩაურჭო, ხელები მოაშორა და დაჯდა. სიდონიამ თვალები გაახილა და წამოიჭრა – თითქო სულში გრიგალი აუვარდაო: შეძრწუნებული, აფორიაქებული, იმ გრიგალისაგან ბუმბულივით მოტაცებული. დიდრონი თვალები დაუფრთხა და თვითონაც დაფრთხა. ირგვლივ იხედება. გიჟურ თვალებს აცეცებს – რაღაცას ეძებს, ჰსურს რაღაც იპოვნოს. და იპოვნა: გაშლილი ვაზეთი უკვე წინ უდევს, და იმ გაზეთის კუთხეში, სამგლოვიარო ჩარჩოში სწერია – მსხვილი, შავი ასოებით სწერია: … ტრაღიკულად დაიღუპა ბიძინა მარგიშვილი. თვალები მოიფშვნიტა, თითქო გამოფხიზლდა და ისევ გაზეთს დააშტერდა. – მოკვდა, სიდონი. – ჩუმი ხმით შველის ექიმი. – მოკვდა. – თითქო ჰბოდავს სიდონია. – ბიძინა მოკვდა, სიდონი! – აჩვილებული ხმით იმეორებს დორაშვილი. – ბიძინა მოკვდა… მოკვდა. – ამოძახილივით ამბობს სიდონიაც და შუბლს ისრესავს. დორაშვილმა წელზე ხელი მოჰხვია, მიიხუტა და დამდნარი ხმით ჩაუსხა ყურში: – ჯუანშერიც მოკვდა, სიდონი! – ჯუანშერიც… ჯუანიც… ჩემი ბიჭიც. – უკვე თრთის დედაკაცი. – ჰო, სიდონი, ჰო! შენი ბიჭიკოც მოკვდა! მოკვდა! მოკვდა! რატომ არ სტირი, უბედურო დედავ?! შენი შვილი მოკვდა მეთქი!! – ჩემი შვილი მოკვდა! ძია ფრიდონ, მიშველე! – და ორივე ხელით ექიმს ებღაუჭება გონმოსული დედა, თან ჰკანკალებს და ჰკივის: – ჯუანი მოკვდა… მოკვდა!.. მოკვდა!! და თითქო მიწის გულიდან შადრევანივით ამოხეთქა ოთხი თვის დაგუბებულმა ნაღველმა და ვაებამ, გმინვამ და ცრემლმა, ურვამ და ხარხარმა. დიდხანს ჰბორგავს და ჰკივის სიდონია: – დედი – ებღაუჭება შემოვარდნილ მართასაც, – დედი, მიშველე… ჯუანი მოკვდა!.. ძია ფრიდონ, ჩემი შვილი მოკვდა!.. ბიჭიკო მომიკვდა!! ერთი საათის ბორგვითა და ურვით ნაცემ-ნაბეგვი დედა ეხლა მიბნედილი ჰგდია და ნაწყენი ბავშვის სლუკუნით კვალდაკვალ მისდევს გამარჯვებულ ექიმს: – მართა… მართალია… ალია. – ეხლა დიდი ვალი გაწევს, ჩემო სიდო. – დიდი ვა-ვალი. – კატო უნდა აღზარდო. – ჩემი კა…კატო. – ედიშერიც ცოდოა. – მართა… მართალია… ცო…დოა. – ერთი ვაჟი მაინც კიდევ უნდა გააჩინო. არ გინდა, სიდო? – მი… მინდა, ერთი ვა…ვაჟი მინდა. – დროა ეს კურდღელი გადავაგდოთ, სიდონი. – ჩემი ბა… ბაჭია… ჭია. – არა, სიდონი, ეს კურდღელი შენი არ არის. – იმის ნა… ნაჩუქარია… ქარია. წა… წაიღეთ… აიღეთ. – გარდა ამისა, ძალიან დაგვტანჯა. ამიტომ ამ საძაგელს ამ სახლში ბინა აღარ ექნება. კისერი მოუგრიხა, თავი მოსწყვიტა, გაჰგლიჯა, კარი გამოაღო და მართას გადაუგდო, თანაც მიაყოლა: – დედი მართა, ეხლავე დასწვი. ათიოდე წამის შემდეგ სიდონია ხელახლად ასლუკუნდა. – კა… კატო! ედ… ედიშერ! კატო და ედიშერი კარებში სდგანან. პაწაწა ქალი თითით ტუჩებს იცოდვილებს, თან განიერი თვალებით დედას ეკითხება: “ისევ გეჯავრები თუ… მოვიდეო?” მერმე, დედის გამოშვერილი მკლავები რომ დაინახა და თავისი ახალი სახელი – “კაკატო” რომ გაიგონა, გაიქცა და ხელმეორედ ნაპოვნ დედას ჩაეხუტა. ნაპოვნი კი თითოს თითო მკლავით ეხვევა. – ქმარსაც და გოგონასაც – და რიგ-რიგად ჰკოცნის და ფორთხილობს: – ჩე… ჩემი კა… კატო! ჩემო ედ… ედიშერ! ჩემო კა… კატუში… ტუში! – და ექიმის გამოწვდილ ხელს დასწვდა: – ძია ფრი… ფრიდონ, მშვიდობით… ობით! შემდეგ როცა სული მოითქვა, წამოდგა და სარკეს მიუჯდა. ეხლა სალომეს ნაცვლად იმ სარკიდან ისევ წინანდელი სიდონია იხედება – ოღონდ უფრო თეთრი, მოთელილი, ნამტირალი და სულდამჯდარი. თვალებიც აღარ უფრთხიან, აღარც უელავენ, მიბნედილან პატრონივით და დინჯად იბლიტებიან. აღარც ხელი უხტის მკერდისკენ. აღარც თეთრი კურდღელი აქვს მიკრული. იმის ნაცვლად პატარა კატო უზის მუხლებზე და მისი თავი გულზე აქვს მიხუტული. ამ შვილის პაწაწა თათიც ლოყაზე უცაცუნებს, ჯუანშერის ხელივით, და ამ თითებსაც ჯუანის სითბო აქვთ ჩაღვრილი. სარკმელიდან თეთრ ოთახში თეთრი ზამთარი იხედება. სიდონიასაც თეთრი კაბა აცვია. წეღანვე გაუკვირდა. ეხლავე ადგება და შავ კაბას გადაიცვამს, ჯერ კი შვილის ალერსით ძღება: – ჩე… ჩემო კა… კატო! ჩე… ჩემო კა… კატუში! ჩემო კი… კიტი… იტი! დღეიდან ჩემთან და… დარჩები საა… მუდამოდ… ამოდ…
© POETRY.GE 2013 - 2024
@ კონტაქტი
0 კომენტარი