მთაში

(შემოდგომის სურათები)

I
აგრილდა. ჯანღისაგანა
აღარ სცანს მთები, ხევები;
შვიდის წლის ნაცივარს ჰგვანან
ფერ-დაკარგული ხეები,
თუ შიშის ზარმა შეიპყრო
ჯავშნით მოსილი ტყეები?
არ ვიცი, მხოლოდ ეს მიკვირს,
ჰფანტვენ ტანსაცმელს ნებითა,
მთელ სარჩო-საბადებელსა
მიწას უძღვნიან კრებითა!
რა ჭკვამ გაგიჭრათ, ხეებო,
არ ვიცი, რასა შვრებითა?!
მალევ თავს უხრით ზამთარსა,
იმის სურვილსა ჰყვებითა!
ირემი ქორ-ბუდიანი
შიმელაებს ჰგრეხს რქებითა;
უხმობს ფურს, დადის, დაეძებს
შეჭირვებული ვნებითა.

II
იცრემლებიან ღრუბლები,
ზაფხულის წასვლას გლოვობენ;
ეძებენ ვარდთა, იათა,
მაგრამ ვეღარა ჰპოვობენ.
საწყურიან ნამი ასხურონ
და დაეკონნე ბაგესა.
ბევრჯელ თავისი ამაგი
შხამს ასმევს მოამაგესა!
სხვა ყვევილებიც ეძებეს
მთა-ბარი, - ვეღარა ნახესა.
დაძრწიან ობლებივითა,
ჭმუნვა მოჰრჭმიათ სახესა.
ადგნენ გამწყრალნი, ორის დღით
გასწიეს უცხო მხარესა.
ვნახე, რომ ჩამოეთოვნა
გარშემო მთისა თხემები.
იგულვენ ძნას და თივასა,
ფაცი-ფუცობენ თემები.
არ გახდეს საეშმაკოდა,
საზოვედ ნაჯაფევები.
ცად ვარსკვლავები ჟიკჟიკებს,
მიწა გათეთრდა რთვილითა.
ხელ-ფეხსა გვსუსხავს, ცხვირსა გვკბენს
გრილი ნიავი დილითა.
გადმოიარეს წეროთა
შვილებით, შვილისშვილითა;
ჩრდილოით სამხრეთს მიჰმართეს,
იქა სჯობს, იმითა.
მიდიან ძახილ-ძუხილით,
მწკრივად ღამით და დღისითა.
ოღნდ ტაროსი დაუდგეს,
გზა არ დაკარგონ მისითა,
ვერ იძინებენ საწყლები
მთს არივები შიშითა:
უტევენ, აწიოკებენ...
მთა სწუხს მგზავრების ვიშითა.

III
ცხვრებიც დაიძრა საბაროდ,
ფარა თან მისდევს ფარასა;
ზღვასა ჰგავს გადმოვარდნილსა,
მოდის, მოჰეკლავს შარასა.
გაათეთრებენ მწვანესა
შირაქს და ტარიბანასა.
წინ თხები უძღვისთ ბელადად
ამოღებულის ხმლებითა:
გულს უმაგრებენ ფარასა
ოროლით, განა ერთითა.
კუდ-გაკრეჭილი ძაღლები
დარაჯად უდგან გვერდითა.
თუ სითმე მტერი აუჩნდათ,
დაიფარავენ მკერდითა.
თან მოსდევს ჯოგი ცხენისა,
მოდის საქონლის ნახირი,
სავსეა მწყემს-სამწყესოთი
ორივ არაგვის ნაპირი.
ეჰ, მთაო, შემოგვწყრომია,
როგორცა ვხედავ, ქვეყანა.
კარგი ყოფილხარ მინამდე,
ვიდრემდე სარჩო გეტანა, -
მინამდე საჭმელს აჭმევდი,
იონჯას შაქარ-რეულსა;
და ახლა, როცა გაჰკოტრდი,
შორს გაგირბიან სნეულსა.
როს ამწვანდები საამოდ,
გულ-მკერდს შეგიმკობს მყოვანი,
თავს დაგესხმიან მაშნა,
როგორაც მძოვარსა ბორანი.
კვლავ ურცხვად მოვლენ, სიწითლე
არ დაეტყობათ სახეზე,
მიგთელ-მოგთელენ უწყალოდ,
ბაკებს გაჰმართვენ ბაკებზე.
მდურვა კი შენი პირიდან
არ გაგონილა კაცებზე.
შენ ზაფხულობით ჰპურადობ,
ყველას ჰმასპინძლობ უხვადა,
ჰპატიჟობ ალი-მუსიას,
ზედ ეფარება კრუხადა.
ბარი კი ამ დროს სარჩოსა
მაგრა ინახავს მუჭადა,
ეწვდება აქეთ-იქითა
საზრდოსა დასაბღუჯადა,
როს შენ ვერ აძღობ ქვეყანას,
ის ეგულება ბურჯადა.
ღმერთმა უშველოს ბარსაცა!
ნუ ვიტყვით გასაფუჭადა.
მადლობას გეტყვისთ, ვისაც კი
გული არა ქვს კუჭადა,
ვისაც თვალები ხედვად აქვს
და არა დასახუჭადა.
ერთი ხართ სიცხის წამალი,
ხოლო მეორე - ზრობისა,
ორივ ხომ ჩვენი ჭირია,
მწამლავი ჩვენის ყოფისა.

IV
რა გეშველება, დავკარგეთ
ტურფა ზაფხული მწვანითა,
ფრინველნი ათასნაირნი,
ტკბილად მსტვინავი ღამითა!
წავიდნენ ჩვენი სწორები
თოხებითა და ბარითა.
ხერხი, ხელეჩო თან მიაქვთ,
ცულები, მხარზე ტარითა.
გავცქერით გულდაკოდილნი
ბარად მიმდინრებს ბანითა:
კერას უსხედან მოხუცნი,
ქალები თითისტარითა, -
ბალღები, ტან-ფეხ-შიშველნი,
დაუბანელის თავითა.
ნორჩები აკვანშ წვანან,
შემოსილები ჩვარითა,
იღვიძებს ჭერი და კერა
საჩეჩლის კბილის ჩქამითა,
გაივსეს კალთა-უბენი
დიაცთა ნაფარტნალითა.
შემოგვღუღუნებს ნიავი
დიდის დარბაზის კარითა,
გვათრობენ მოხუცებულნი
ძველებზე საუბარითა.
ვათენებთ გრძელს ღამეებსა
დამტკბაარნი ნაუბარითა.
ხანდახან ჩავყრით ხინკალსა,
მოგვიდის მამა-გვარითა.
ნატრულობს ამ დროს აქ ყოფნას,
ვინც გვსტუმრებია ბარითა,
ვისც უგემნია ხინკალი,
დამტკბარა იმის წამითა.

V
აჟღერებს ჩონგურს მოხუცი,
დაჰმღერს ძველებურ ჰანგებსა.
მაშ რით გავერთოთ, რა ვუყოთ
ამოდენს სთვლისა ღამესა?!
ვისა ჰშურს მდიდართ სიმდიდრე,
რა ვუთხრა იმათ ბანკებსა?!
ფშაურად როგორ ცეკვავენ,
უნდა უცქიროთ ბალღებსა!
სიტიტვლე არაფერს უშლისთ,
ცხოვლად ახელენ თვალებსა;
მოაგონებენ მოხუცტა
ახალგაზრდობის წამებსა.
კერაზე ცეცხლი გიზგიზებს,
შეშა უწყია ჭალისა,
ზოგი ვირებით ნაზიდი,
ზოგიც ნატვირთი ქალისა.
ჭირიმე იმის ტტკრციალის,
ჭირიმე იმის ალისა!
ხანდახან საზანდრებიცა
გვესტუმრებიან სტვირითა.
რაჭველი ვინმე მხარ-ბრტყელი,
მოპარსულისა პირითა,
ქებას შეგასხამს ყველასა
ღუღუნით ენა-ტკბილითა.
ბეჩავს კაცს ატარიელებს
და პირის მბანელს ჭირიტა
დიაცსა ადარეკანებს
სატირალზედა ვსტირითა.
თავის ქამანჩა-სტვირითა.
საცინელი გვაქვს, ვიცინით,
როცა ყრილობა გვწადიან,
მაღალის ხმითა ვყვირითა,
ვეძახით ერთი-მეორეს
სოფლის თავს სოფლის ძირიტა.
თუ აგვიტირდა ბალღები,
ვათირებთ პანტის ჩირითა.

VI
საფქვავიც შემოგველია,
მრავალი საქმე გვიხდება;
ვერცა ვკალოობთ დროზედა,
ამას მთის კაცი მიჰხვდება;
გვიან გადავრჩით სამკალსა,
ზედაც დაგვიდგა ავდარი,
მთას შემოდგომით თან ახლავს,
როგორც ბოქაულს ჩაფარი.
რაც საფქვავი გვაქვს, ვერა ვფქვავთ,
ეს წისქვილების ბრალია.
აღარვინ ჰმართავს, ამ დროსა
იმათთვის ვისა სცალია?
მაინც მირბიან წისქვილში
ბებერი, პატარძალია,
მირბიან გაფაციცებით,
თან მიაქვთ დასაფქვავია.
იქ ცილაობაც მოხდება,
საქმე მოხდება ავია.
ლანძღვას მოჰყვება კრივიცა
და გაიშლება მკლავია.
თუ სარეკელა რაკუნობს,
ჩიტოც არ დაუვარდება,
მთქმელი და მოკრივალია.
ეთური, დუთა მხარს უჭერს -
დედამთილი და რძალია.
ვინა კითხულობს, თ სადმე
რჯული და სამართალია:
პატრონსაც არ აპატრონებს
წოსქვილზე იმათ ძალია’
სამივე გათქმული არი,
ფიცხელი მეომარია.
ჩიტო თოფია - ბერდანკა,
სასროლად ფრიად მალია;
ეთური დუდასთან ერთად
ამოღებული ხმალია;
თ ვინმე გაიმარტოვეს,
ვაი იმის ბრალია!
დაიფქვის იმათ საფქვავი,
საჯერო, გინდა ხალია.
ვინ ეტყვის უარს, ან თავი
ვისა აქვს მოსაკლავია?!

VII
რა წამსაც ავდარს დაიწყებს,
მთებს შევცქერივართ ჭალითა.
რამდენად ჩამოიწია
თოვლმა, მას ვზომავთ თვალითა.
გვიახლოვდება ზამთარი,
ვინ გააბრუნებს ძალითა?
მოიპარება ნელ-ნელა
ტვირთ-მძიმე სურტო-მჭვალითა.
თეთრს კბილს გვიჩვენებს, გვიცინის,
გული სავსე აქვს შხამითა.
მტერსა ჰგავს ფლიდსა, ცბიერსა,
დაგმეგობრდება ფერობით.
როცა ჩაგიგდებს ხელშია,
სულს ამოგხუთავს მტერობით.

VIII
მონადირეებს როდი სწყინთ,
გაჰხარებიათ კიდეცა;
გამართეს ჯაზეირები,
მხარზედაც გადიკიდესა.
ნადირის კვალი ცხადად სჩანს,
რაც თოვლზე გაივლიდესა:
დათვისა, შვლისა, ირმისა,
მელა თაგვებსა სთხრიდესა;
ციყვები მიჰქსელ-მოჰქსელენ
კვერნისა დანაბიჯებსა.
ჯიხვი სცვავ იმათ ციხესა.
იქ მისვლა არ შეიძლება -
გაგებული აქვთ ბიჭებსა.
ტყეში დასდევენ ნადირსა,
მოვლიან კიდით-კიდესა.
ჰა, ჰხედავთ ქირსლვაც დაიწყო,
თითქო ფქვილს ვინმე სცრიდესა!
მანანასავით თავს დაგვდის,
აშლის დერეფნის ფიცრებსა.

ეგ არი, დადგა ზამთარი,
შეშა უმატეთ კერასა,
რაც გაქვს, დაჯე და ჭამია!..
არაფერი გაქვს? ითმინე!
დღეც საწყლისათვის ღამეა.
ზაფხულიც ზამთრობს იმისთვის,
ზამთარი შხამზე შხამია;
ინატრე, რაც შეგიძლიან,
ქვეყნად რაც კარგი რამეა,
ზამთარი გაძლევსთ ნებასა,
საკმაო დრო და ხანია!

წყარო: litklubi.ge